تکدی‌گری، تراژدی بی‌پایان فقرفرهنگی اجتماعی/مقابله باتکدی‌گری نیازمندعزم وهمکاری همه دستگاه‌هااست

به گزارش شاهین پرس، یکی از نابهنجاری های اجتماعی که نمایی از بحران در ساختار جامعه است مساله تکدی گری است. افزایش و کاهش این پدیده اجتماعی به معنای وضعیت پایدار و ناپایدار جامعه از نظر فرهنگی و اجتماعی است. تکدی گری معضلی است که حتی در شهرهایی مانند شاهین شهر نیز دیده می شود و این درحالی است که شاهین شهر بعنوان یکی از باسوادترین شهرهای کشور شناخته می شود و آمارها از سطح بالای مدنیت در این شهر حکایت دارد.

به هر حال ورای آمار و ارقام، حضوری یک ساعته در شهر دانش و خلاقیت می تواند نشان دهد که حضور متکدیان در این شهر نه تنها کم نیست بلکه گاهی با شدت و حدت بیشتری با آنهایی مواجه می شویم که صِغَر سنی نیز دارند و مدام تقاقضای کمک می کنند، البته این به معنای عدم حضور متکدیان با سنین بالا در این شهر نیست.

در این گزارش به موضوع تکدی‌گری در شاهین شهر پرداخته می شود و ضمن گفتگو با برخی متکدیانی که با سنین مختلف در شهر حضور دارند، معضل تکدی‌گری را از نگاه معاون اداره بهزیستی شهرستان شاهین شهر و میمه و همچنین مسئول سد معبر و بازار شب و فلافل‌فروش‌ها شهرداری شاهین شهر و البته از دیدگاه قرآن بررسی می کنیم.

**********************************

ظهر است و آفتاب سوزان تابستان چهرۀ زن جوان را می گدازد اما او در جلوی بانک نشسته است و مدام تکرار می کند که «بخدا فقیرم، پول ندارم حتی برای بچه هام مواد غذایی بخرم» و این حرفها تنها از زبان این زن شنیده نمی شود، انگار متکدیان همگی جملاتی را ازبر کرده اند و بر سر هر عابری که می رسد آن سخنان موهوم تکراری را هوار می کنند!

حلیمه 30 سال دارد و آنطورکه می گوید هر روز در کنار یکی از چهارراههای پر رفت و آمد شهر می نشیند و گدایی می کند؛ او می گوید: «شاهین شهر خوش آب و هوا و مردمش نیز دست و دلبازند خانم»! هنگامی که می خواهم از او عکس بگیرم لحنش عوض می شود و می گوید «بیکاری از من عکس می گیری! برو دنبال کارت بگذار من هم به کارم برسم». علی که 8 سال بیشتر ندارد و به گفته خود کلاس اول است، کنار حلیمه نشسته است او نیز موقع عکس گرفتن رویش را برمی گرداند و من عکس می گیرم و می گویم علی، این زن مادرت است؟ و او فقط سری تکان می دهد به نشانه تأیید حرف من، و من می اندیشم به اینکه چگونه مادری به گدایی فرزند راضی می شود!

 

محمد شیشه‌های خودروها را پاک می‌کند و می‌گوید: روزانه بیش از 10 هزار تومان درآمد دارد و با برادرش کار می‌کند. او که لباس مناسبی هم بر تن دارد و لاغر اندام است می گوید «خوب این هم کار است و من هم دارم کار می کنم». می پرسم مدرسه می روی. می گوید وقت ندارم باید کارکنم. چهره اش خسته است اما برق در چشمانش انگار که هوای درس و مشق دارد اما نمی تواند. پرسیدم هم کارکن هم درس بخوان. گفت «فعلاً باید پولهایم را جمع کنم و یک دوچرخه بخرم تا کارم راحت تر شود. درس مال من نیست من اهل کارکردنم»!

با فال فروشی خرج خانواده پنج نفره را می دهم

پسر 11 ساله بلند قامت خود را علی معرفی کرد و گفت: «تا حالا چندبار من را گرفته اند اما هر چند بار هم که من را بگیرید دوباره بر می‌گردم و فال فروشی می‌کنم من از این کار روزانه 20 تا 30 هزار تومان درآمد دارم و خرج خانواده پنج نفره ام را می‌دهم». بعد دوباره سریخ و پشت سرهم می گوید آقا خانم محترم بایید فال بخرید فال حافظ دارم بیا آینده تان را بخرید1 و من مانده ام از شیوه حرف زدن این پسر و باورم می شود روزنامه 30 هزارتومان درآمد داشته باشد چراکه هم راهش را بلد است و هم مردم ما دست به دامان فال شده اند!

صفورا دختری حدود پنج یا شش ساله با مادر خود در مقابل یکی از فروشگاه‌های شهر نشسته است، جلوتر که می روم مادرش صورت خود را می پوشاند و بعد می گوید «کمکی به من بکنید خدا روزیتان را زیاد کند». از سن و سال و زندگیش که می پرسم می گوید شوهرش افغان است و در اصفهان کارگری می کند علاوه بر صفورا دو فرزند پسر نیز دارد که آنها بزرگتر هستند و از اصفهان به شاهین شهر می آیند تا گدایی کنند!

گوشه دیگری از شهر مردی با پایی که ظاهرش نشان می دهد نقصی در آن وجود دارد نشسته است و جلویش روی یک تکه مقوا نوشته شده است که «دخترم بیماره تو رو خدا کمکم کنید تا خرج بیماری او را تهیه کنم». جلوتر می روم و از او می پرسم که بیماری دخترش چیست و او کمی تأمل می کند و می گوید «دخترم نمی تواند راه برود حاج خانم کمکم کن». می پرسم چرا به کمیته امداد و یا خیریه ها مراجعه نمی کنی و او می گوید «خانم اینها چه سوالهایی است اگر می خواهی کمک کن و اگر نمی خواهی سوال نپرس». و من بلند می شوم و می روم و به این می اندیشم که او واقعاً راست میگفت که دخترش بیمار است یا خیر!

زهرا و حامد را در اتوبوس جلویم ظاهر شدند و در دستهایشان تعدادی لواشک قرار داشت و مدام اصرار می کردند که لواشک بخر. گفتم نمی خواهم و بعد زهرا لواشکش را روی دستهایم انداخت و بهت زده گفتم چندتا سوال می پرسم بعد می خرم و گفت «یپرس». وقتی نامشان را گفتند پرسیدم چرا کارمی کنید گفتند «باید خرج خانواده را بدهیم و کمی از پول را هم به آن آقایی بدهیم که به خانواده ما اتاق داده است». پرسیدم اتاقتان کجاست و گفت «اصفهان». گفتم از اصفهان تا شاهین شهر مدام برای فروش لواشک با اتوبوس جابجا می شوید و او گفت «همیشه یا اینجا می آییم یا با اتوبوسها در اصفهان به جاهای مختلف می رویم و لواشک می فروشیم». هر لواشک را دو هزار تومان می فروخت و ناچار شدم پول آن لواشکی را که ناخواسته در دستهایم قرار داشت به دخترک بدهم. پول را که گرفت دور شد.

دختری بساط فروش جوراب پهن کرده است و مدام می گوید «تورو خدا به من کمک کنید مادرم مریضه». وقتی خواستم با او صحبت کنم پاسخ داد که «من حرف نمی زنم فقط به من کمک کنید چیزی بخرید یا پولی به من بدهید». گفتم مادرت کجاست و او جوابی نداد. گفتم جورابها را چند می فروشی گفت «پنج هزارتومان» پرسیدم در هر روز چقدر درآمد داری او بازهم پاسخی نمیداد و من دور شدم.

**********************************

رابطه تنگاتنگ پدیده تکدی گری با مساله فرهنگی و اجتماعی جامعه

مساله تکدی گری تنها یک پدیده و معضل اقتصادی و مرتبط به بحران در این حوزه نیست، بلکه ارتباط تنگاتنگ و استواری با مساله فرهنگی و اجتماعی جامعه دارد. از این رو، اگر در جامعه اسلامی پدیده ای به نام تکدی گری وجود داشته باشد، پیش از آن که بیانگر اوضاع نابسامان اقتصادی و بحران آن باشد، بیانگر وضعیت نابهنجار و نابسامان فرهنگی و اجتماعی جامعه دارد.

سعید نریمانی از شهروندان شاهین شهر، درباره معضل تکدی گری اعتقاد دارد: من هیچوقت به متکدیان کمک مالی نمی کنم چراکه از نظر من نیازمندان واقعی گدایی نمی کنند.

وی ادامه می دهد: پدیده تکدی‌گری به دلیل عوامل مختلف اقتصادی، روانی، اجتماعی و فرهنگی ایجاد می‌شود که مهمترین دلایل بروز این پدیده در شاهین شهر، فقدان کار، بیماری، اعتیاد و افزایش مهاجرت به این شهر است.

میثم امینی دیگر شهروند شاهین شهری معتقد است متکدیان به دو دسته نیازمند واقعی و افراد سودجو تقسیم می‌شوند که سودجویان راه نامناسبی برای درآمد برگزیده‌اند و هیچ ابایی از اینکه این معضل به حرفه آنان تبدیل شده است، ندارند.

وی افزود: عموم متکدیان در شاهین شهر از شهرهای دیگر به این مکان می آیند چون درک کرده اند که این شهر و مردمانش به آنها سود مالی بیشتری می رسانند لذا هیچگاه حاضر نیستند محیط امن و درآمدزایشان را ترک کنند!

**********************************

 

شهرداری موظف به شناسایی، جمع آوری و تحویل متکدیان به مجمتع اردوگاهی است

معاون اداره بهزیستی شهرستان شاهین شهر و میمه موضوع برخورد با متکدیان و جمع‌ آوری آنها را مرتبط با شهرداری عنوان کرد و گفت: طبق بخشنامه ای که ازسوی وزارت کشور اعلام شده، موضوع جمع آوری متکدیان به شهرداری های شهرهای بالای 20 هزار نفر جمعیت واگذار شده و بیشتر نیز در مراکز استانها نسبت به این موضوع اقدام کرده اند.

عباسعلی پیکرستان افزود: بر اساس این دستورالعمل، باید متکدیان در مراکز تعیین شده جمع آوری و ساماندهی شوند و حتی آن تعداد از متکدیان که به اشتغال نیاز دارند ازطریق مراکز کاریابی و فنی حرفه ای به آنها آموزش‌ داده شود تا بتوانند مخارج خود را از طریق کارکردن بدست بیاورند.

وی ضمن اشاره به اینکه هیچ آماری در خصوص افزایش یا کاهش متکدیان شاهین شهر در دسترس بهزیستی نیست، تأکید کرد: رصدکردن این موضوع به لحاظ قانونی دراختیار شهرداری است نه بهزیستی.

معاون اداره بهزیستی شهرستان شاهین شهر و میمه درباره نقش این سازمان درخصوص برخورد با متکدیان گفت: طبق بند ششم قانون مصوبه شورایعالی انقلاب فرهنگی تاریخ 15 اردیبهشت ماه 1387 درباره ساماندهی متکدیان، سازمان بهزیستی موظف است افراد بی سرپرست، ناتوان معلول و سالمند و نیازمند را که ازسوی شهرداری بعنوان متکدی جمع آوری شده است را تحویل و در مجتمع های اردوگاهی نگهداری و افراد نیازمندِ را نیز همانند سایر مددجویان تحت پوشش حمایتی خود قرار دهد.

پیکرستان ادامه داد: براساس ماده سه این بخشنامه، شهرداری موظف است نسبت به شناسایی، جمع آوری و تحویل متکدیان به مجمتع اردوگاهی اقدام نماید و نیروی انتظامی در این مورد همکاری لازم را با شهرداری داشته باشد، ضمن اینکه مسئول مجتمع اردوگاهی شبانه روزی توسط فرماندار تعیین می شود.

**********************************

به متکدیان کمک نکنید

مسئول سد معبر و بازار شب و فلافل‌فروش‌های شهرداری شاهین شهر گفت: ما متکدیان مذکر را در هر سنی که باشند جمع آوری می کنیم و به بهزیستی شاهین شهر یا بهزیستی اصفهان تحویل می دهیم و متکدیان مونث را راهنمایی می کنیم که تکدی گری شیوه مناسبی برای گذران زندگی نیست.

علی روستا با بیان اینکه بهزیستی شاهین شهر درباره موضوع متکدیان ضعیف عمل می کند، ادامه داد: اصولاً از غروب آفتاب حضور متکدیان که غالباً از اصفهان به شاهین شهر می آیند افزایش می یابد، ما این افراد را جمع آوری می کنیم ولی متأسفانه در ساعات شب کسی در اداره بهزیستی شاهین شهر حضور ندارد که متکدیان را تحویل بگیرد و برای همین با دادستان هماهنگ می کنیم و همراه با یک مأمور نیروی انتظامی از پاسگاه محله‌ آنها را به بهزیستی اصفهان تحویل می دهیم، بهزیستی اصفهان نیز این افراد را یک یا دو روز نگهداری می کند و بعد آنها را آزاد می کند و دوباره این افراد به شاهین شهر بازمی گردند.

روستا با اشاره به برخورد جدی با متکدیان در شاهین شهر که حدودی موفقیت آمیز بوده خاطرنشان کرد: ما با استفاده از دو خودروی گشت همراه با تعداد 16 نفر نیرو بصورت شیفتی، کار جمع آوری متکدیان در شهر را در هر ساعت از شبانه روز انجام می دهیم و توانسته ایم تعداد متکدیان را کاهش دهیم ولی متأسفانه هنوز این موضوع طور کامل در شهر مرتفع نشده و ما در این زمینه مشکلاتی داریم و امیدواریم اداره بهزیستی شاهین شهر در این زمینه ببشتر به ما کمک کند.

مسئول سد معبر شهرداری شاهین شهر درخصوص راههای کاهش تکدی گری در شاهین شهر گفت: متکدیان باید حداقل مدت یکماه در مراکز بازپروی تربیت بشوند چراکه بسیاری از متکدیان سنین پایینی دارند و اگر مدتی در این مراکز حضور داشته باشند بطور قطع دیگر نه تنها به سمت شاهین شهر بلکه به هیچ شهر دیگری برای تکدی گری نخواهند رفت، همانطورکه در شهری مثل تبریز هیچ تکدی گری وجود ندارد.

علی روستا ادامه داد: مردم نیز باید در نحوه برخورد با متکدیان این نکته را درنظر داشته باشند که پول‌دادن به آنها نه تنها کمکی به آنها و به شهر نخواهد کرد بلکه سبب تداوم تکدی گری در شهر خواهندشد.

وی درباره شیوه صحیح برخورد شهروندان با متکدیان تصریح کرد: شهروندان برای آبادی بیشتر شهر خود باید متکدیان را راهنمایی کنند و به این افراد کمک نکنند چراکه اگر این متکدیان واقعاً مستضعف و مستحق باشند کمیته امداد امام خمینی(ره)، بهزیستی، خیریه ها و دیگر نهادهای حمایتی به آنها کمک خواهند کرد و در صورتی که نهادی به یک متکدی خدمات حمایتی ارائه ندهد آن فرد می تواند به نهاد و خیریه های دیگر مراجعه و یا درنهایت شهر و یا حتی شغلش را عوض کند.

**********************************

در تحلیل و تبیین قرآنی از جامعه برتر، مساله نابهنجاری های اجتماعی به کلی از میان می رود و ارتباط و همبستگی میان افراد جامعه به گونه برادرانه است که تعاون و همدلی و همکاری و نیز رقابت سازنده جای خود را به اموری می دهد که موجبات نابهنجاری های اجتماعی می شود. جامعه برتر جامعه ای است که مسایل اقتصادی و دیگر معضلات و نابهنجاری ها از طریق تعاون، امر به معروف و نهی از منکر و نظارت حل و فصل می شود از این رو وضعیت جامعه به گونه ای است که با چنین پدیده های رو به رو و مواجه نیستیم.

بنابراین اگر جامعه اسلامی که به سمت و سو جامعه برتر گرایش دارد و می کوشد تا آن را به عنوان هدف اصلی در جهان مادی صورت تحقق بخشد، می بایست پدیده هایی چون نابهنجاری تکدی گری حل شده باشد و زمینه فرهنگی و اجتماعی برای رشد و یا افزایش آن نیز فراهم نباشد.

دیدگاه و راهکار قرآن برای مقابله با معضل تکدی‌گری در جامعه اسلامی

از دیدگاه قرآن علت اصلی تکدی گری را می بایست از نگاه فقر فرهنگی و اجتماعی جامعه در دو بخش مورد بررسی قرار داد، نخست فقر فرهنگی و اجتماعی، گروهی که به تکدی گری رو می آورند و برای برآورده شدن نیاز مادی خویش، شخصیت اجتماعی و کرامت و شرافت انسانی خویش را زیر پا می گذارند و دوم کسانی که با وجود برخوردار از دارایی برخوردار بوده و بدلیل جهل و فقر فرهنگی و اجتماعی اقدام به تکدی‌گری می کنند.

این افراد با ساده نگری به افراد جامعه و گذر سریع و شتاب آلود از اوضاع و احوال جامعه، تحلیل درستی از موقعیت خود و جامعه نداشته و مسایل را ساده لوحانه ارزیابی و تحلیل می کنند. از این رو تنها با نگاهی به ظاهر افراد جامعه حکم به دارا بودن اشخاصی می کنند که تنها از روی تعفف و کرامت و شرافت انسانی دست نیاز به سوی این و آن دراز نمی کنند.

بنابراین راهکار قرآن را می توان در چند مورد خلاصه کرد؛ اول آن که تکدی گری را مساله فرهنگی و اجتماعی، دوم آن که با مساله از راه تشویق و ترغیب به خودداری از تکدی گری برخورد کنند، سوم آن که افراد ثروتمند را به موقعیت و مسایل اجتماعی آگاه سازند و آنها را با این مسایل درگیر کنند و چهارم آن که با پرداخت و کمک مالی به فقرای عفیف از گسترش تکدی گری و گداپروری جلوگیری به عمل آورند.

با این همه قرآن در سوره ضحی، آیه50، دور نمودن خشونت آمیز و طرد متکدیان و گدایان را نادرست بر می شمارد و از آن نهی کرده و به عنوان عملی ناپسند مذموم بر می شمارد و براساس سوره بقره آیه273 برای رهایی از مساله تکدی گری و گدایی پیشنهاد می دهد که نیازهای نیازمندان و بی نوایان از سوی جامعه اسلامی تامین گردد و راهی برای پیش گیری این معضل ایجاد و فراهم گردد.

**********************************

رفع معضل تکدی‌گری نیازمند عزم و همکاری جدی تمام سازمانهای ذی‌ربط است

آنچه که می توان در بررسی رواج پدیده تکدی گری بدست آورد این است که حل مشکل تکدی گری در سطح جامعه به همکاری جدی تمام سازمان‌ها و نهادهای حمایتی ذی‌ربط و دستگاه قضایی نیاز دارد چراکه افزایش آمار جرم، جنایات و بزهکاری با کاهش میانگین سن متکدیان و استفاده از کودکان و زنان جوان، زنگ خطر و بحران جدی برای جامعه محسوب می‌شود و عواقب بسیار خطرناک و جبران ناپذیری در پی خواهد داشت.

انتهای پیام/