نوروز، از باستان تا ایران

به گزارش پایگاه خبری”شاهین نا”به نقل از صاحب نیوز/ دیر زمانی دورتر در دوران شکوه و جلال سلجوقیان در سرزمین پارس حکیم عمر خیام آغاز تقویم جلالی را با اعتدال بهاری تطبیق داد و سالنامه ای نوین نگاشت.

آن روزها غیاث الدین ابوالفتح عمر ابن ابراهیم خیام یعنی همان کسی که «آندره ژید» به سختی افسون ندیدن کوچه باغ های نیشابور زادگاه سراینده خیام را افسوس می خورد به دستور ملکشاه سلجوقی تقویم جلالی را تدوین کرد.
اینکه این تقویم را جلالی می نامند از حیث نام سلطان وقت سلجوقی بود که همین هم تطابق نیکویی با بهار و نوروز و اعتدال طبیعت داشت و در ابتدایش جلال و زیبایی را سرفصل آغازین روزهای چهارفصل در بهار کرده بود.
خیام حکیم اصول یافتن نوروز، سال های کبیسه و استخراج نگارش سالنامه را با ابداع جدول خیامیش هموارتر کرد و در ۳۱سالگی دقیق ترین تقویم جهان را تنظیم نمود.

این تقویم بی همانند در سال ۱۳۰۴ و در مجلس شورای ملی دوم با تغییر دادن اسامی ماه های سال از بروج(جوزا، ثور، حمل و …) به اوستایی یعنی همان فروردین، اردیبهشت، تیر و… به عنوان سالنامه و روزشمار ملی و سیاسی ایران زمین تصویب شد و تا امروز اعتبار و اقتدارش را حفظ کرده است.
شیخ طوسی هم از نوروز و مهرجان به عنوان روزی متبرک و دارای روزه و نماز یاد کرده و پوشیدن لباس نیکو و نماز مخصوص در این یومیه خاص را متذکر شده است.

فرخی سیستانی در قسمتی از ترجیع بند زیبای خود درباره بهار به نوروز می اندیشد و به درک زیبایی های طبیعت می پردازند و مردم را به زیبایی شناسی طبیعت دعوت می کند:

بهار امسال پنداری همی خوشتر ز باد آید/ از این خوشتر شود فردا که خسرو از شکار آید/ بدین شایستگی جشنی، بدین بایستگی روزی/ ملک را در جهان هر روز جشنی باد و نوروزی

عید نوروز اما در نظر میرزا حبیب الله شیرازی «قاآنی» هنگامه رویش و زایش است: سین ساغر بس بود ما را در این نوروز روز/ گو نباشد هفت سین رندان درد آشام را

در کتاب التفهیم ابوریحان بیرونی درباره وجه تسمیه نوروز آمده است: نوروز اوین روز از فروردین ماه است که تا پنج روز پس از آن جشن می گرفتند و پادشاهان به حقوق اطرافیان، بزرگان و مردم رسیدگی می کردند.

رهبر عزیز انقلاب نیز نوروز را از دید باستانی بودن و ایرانی شدنش اینگونه تعریف می کنند: «محتوای امروز نوروز ایرانی، غیر از نوروز باستانی است.

نوروز برای ملت ما، امروز عبارت است از اوّلاً : توجّه مردم به خدا. اوّلِ تحویلِ سال که می‌شود، مردم دعا می‌خوانند، «یا محوّل الحول والاحوال» می‌گویند، آغاز سال را با یاد خدا شروع می‌کنند، توجّه خود را به خدا زیاد می‌کنند. این، ارزش است. ثانیاً نوروز را بهانه‌ای برای دید و بازدید و رفع کدورت‌ها و کینه‌ها و محبّت به یکدیگر قرار می‌دهند.این همان برادری و عطوفت اسلامی و همان صله‌ رحم اسلام است؛ بسیار خوب است.

نوروز را بهانه‌ای برای زیارت اعتاب مقدّسه قرار می‌دهند؛ به مشهد مسافرت می‌کنند – که همیشه یکی از پرجمعیت‌ترین اوقات سال در مشهد مقدّس، اوقات عید نوروز بوده است – این بسیار خوب است.

پس می‌بینید که نوروز را نگه داشتند، محتوای آن را که غلط بود، به محتوای صحیح و درست تبدیل کردند. این هنر ملت ایران و ذوق و سلیقه‌ی ایرانی مسلمان است.»

اما این هنر امسال با متقارن شدن فاطمیه و نوروز رنگ و بوی دیگری دارد که به یقین فرصت و غنیمتی سبز و نیکوست.

غنیمتی برای شناخت حقیقت وجود مقدس حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها که همانگونه که علامه جوادی آملی فرمود: بزرگترین مصیبت درباره حضرت صدیقه طاهره این بود که نگذاشتند مقام واقعی و حقیقی آن حضرت مشخص شود.

اما بازهم در انتهای سخن نگفتن از خیام آرمیده در نیشابور را نمی توان که رباعیات نابش همچون ریختن آب به منزلگاه مورچگان ولوله ای در غرب به پا کرد و در انتهای عمر در سجده گاه نمازش اینگونه نیایش کرد که: «خدایا بدان که من تو را چندان که میسر بود بشناختم، پس مرا بیامرز، زیرا شناخت تو برای من به منزله راهی است به سوی تو.»

و این تفسیر و تشریح عارفانه همان معرفت و حوال حالنایی است که یک عمر در لحظه تغییر سال از مدبر متعال می طلبیم و آن را آرزو می کنیم و همه با هم برای برآورده شدنش آمین می گوییم.