۰۰:۴۰ - جمعه ۱۷ اسفند ۱۳۹۷

ماه رجب فرصتی برای خداشناسی و خودسازی/ اعمال و فضیلت ماه رجب

ماه رجب فرصتی است برای استغفار و بازگشت به سوی خداوند. ماه پربرکتی که مناسبت‌های زیادی را در خود جای داده به‌طوری‌که برای آن‌ها اجر و پاداش بسیار بالایی بیان شده است.

به گزارش شاهین پرس؛ صدای ماه رجب، آغازگر پرفضیلت‌ترین سه ماه سال (رجب، شعبان و رمضان)، ماهی که به نام امیرالمومنین علی(ع) نامگذاری شده، به گوش می‌رسد. ماهی که به تعبیر علما و بزرگان دورخیز و مقدمه‌ای است برای ورود به ماه‌مهمانی خدا. به تعبیر مقام معظم رهبری، ماه رجب بهترین فرصت ذخیره‌سازی معنویت برای سراسر زندگی است.

ارزش روزه و استغفار در ماه رجب

ماه رجب فرصتی برای خداشناسی و خودسازی است و در فضیلت آن همین بس که در صحرای محشر و در میان همه دل نگرانیها، آوایی طنین انداز می‌شود که ” این الرجبیون” کجایند کسانی که ماه رجب را محترم شمرده و اعمالی از آن ماه را انجام داده‌اند؟ و بدین ترتیب آن افراد از دیگران جدا شده و به رضوان الهی داخل می‌شوند.

امام موسی کاظم (ع) در حدیثی در باب اهمیت ماه «رجب‌المرجب» فرمودند: هر کس یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد، آتش جهنم یک سال از او دور شود و هر کس ۳ روز از آن را روزه بگیرد، بهشت بر او واجب می‌شود.

در اهمیت این ماه همین بس که پیامبر اکرم (ص) فرمودند: ماه رجب ماه بزرگ خداست و ماهی که حرمت و فضیلت به آن نمی‌رسد و جنگیدن با کافران در این ماه حرام است و رجب ماه خداست و شعبان ماه من است و ماه رمضان ماه امت من است کسی که یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد، موجب خشنودی خدای بزرگ می‌شود و غضب الهی از او دور می‌شود و دری از درهای جهنم بر روی او بسته شود.

امام موسی کاظم (ع) در یک روایتی در باب اهمیت ماه رجب‌المرجب فرمود: هر کس یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد، آتش جهنم یک سال، از او دور شود و هر کس سه روز از آن را روزه بگیرد، بهشت بر او واجب می‌شود، همچنین فرمود: رجب نام نهری است در بهشت که از شیر سفیدتر و از عسل شیرین‌تر است، هر کس یک روز از رجب را روزه بگیرد، البته از آن نهر بیاشامد.

علما و بزرگان، رجب را فرصتی برای دعا، توسل و استغفار معرفی می‌کنند. در کتب روایی و ادعیه معتبر نیز اذکاری بر این امر توصیه شده است. چنانچه در بیانی صد مرتبه استغفار با ذکر «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِى لا إِلَهَ إِلا هُوَ وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ»، هزار مرتبه «لا إِلَهَ إِلا اللهُ» و «أَسْتَغْفِرُ اللهَ ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ مِنْ جَمِیعِ الذُّنُوبِ وَ الْآثَامِ» در کل ماه رجب و نیز 70 مرتبه «أَسْتَغْفِرُ اللهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ» در صبح و شبتأکید  شده. همچنین سیدبن‌طاووس در اقبال به نقل از پیامبراکرم (ص) فضیلت بسیار زیادی برای خواندن سوره توحید در این ماه بیان کرده‌اند.

برای این ماه خدا اعمال مختلفی ذکر شده است که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:

*بهترین عمل برای ورود به ماه رجب

-از رسول خدا (ص) نقل شده است که به هنگام رؤیت هلال ماه رجب، این دعا را می‌خواند: «اَللّهُمَّ اَهِلَّهُ عَلَیْنا بِالاْمْنِ وَالاْیمانِ وَالسَّلامَةِ وَالاْسْلامِ رَبّی وَرَبُّکَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ»؛ خدایا این ماه را بر ما به امنیت و ایمان و سلامت و دین اسلام نو کن، پروردگار من و پروردگار تو (ای ماه) خدای عزوجل است و همچنین از آن حضرت نقل شده است که وقتی هلال ماه رجب را می‌دید، می‌فرمود: «اَللّهُمَّ بارِکْ لَنا فی رَجَب وَشَعْبانَ، وَبَلِّغْنا شَهْرَ رَمَضانَ، وَاَعِنّا عَلَی الصِّیامِ وَالْقِیامِ، وَحِفْظِ اللِّسانِ، وَغَضِّ الْبَصَرِ، وَلا تَجْعَلْ حَظَّنا مِنْهُ الْجُوعَ وَالْعَطَشَ»؛ خدایا برکت ده بر ما در ماه رجب و شعبان و ما را به ماه رمضان برسان و کمکمان ده برای گرفتن روزه و شب زنده‌داری و نگهداری زبان و پوشیدن چشم و بهره ما را از آن ماه تنها گرسنگی و تشنگی قرار مده.

– غسل کردن؛ برای ورود به ماه‌رجب غسل توبه و خواندن نماز توبه توصیه شده است، بدین‌صورت که؛ ابتدا غسل(به نیت توبه و شب اول ماه رجب) کنید، بعد وضو بگیرید، دو نماز دو رکعتی مثل  نماز صبح بخوانید و درهر رکعت بعد از حمد سه بار سوره توحید، یک بار سوره فلق و یک بار سوره ناس را بخوانید. بعد از نماز 70 مرتبه استغفار کنید. سپس بگویید: «لا حَولَ وَ لا قُوَّهَ إلّا بِالله العَلِیِّ العَظیمِ» در انتها بگویید: «یا عَزیزُ یا غَفّارُ إغفِر لِی ذُنُوبِی وَ ذُنُوبَ جَمیعِ المؤمِنینَ وَ المُؤمِناتِ فَإنَّهُ لا یَغفِرُ الذُّنوبَ إلّا أنتَ» ان شاء الله که با طهارت و آمرزیده شدن گناهان وارد این ماه خیر و برکت شوید.

سیّد بن طاووس می‌گوید در کتب «عبادات» روایتی از رسول خدا (ص) یافتم که آن حضرت فرمود: هر کس ماه رجب را درک کند و در اول، وسط و آخر آن، غسل کند همانند روزی که از مادر متولد شده، از گناهان خارج شود (و پاک شود).

– زیارت امام حسین (ع)؛ از اعمال دیگر توصیه شده برای این شب، زیارت امام حسین (ع) و نیز دو رکعت نماز بعد از نمار عشاء بدین صورت؛

– بعد از نماز مغرب، ۲۰ رکعت نماز بخواند (هر دو رکعت به یک سلام) و در هر رکعت یک بار سوره «حمد» و یک بار سوره «توحید» بخواند، رسول خدا (ص) در پاداش این عمل فرمود: هر کس چنین کند، به خدا سوگند خودش، خانواده‌اش، مالش و فرزندانش محفوظ بمانند و از عذاب قبر پناه داده شود… و در قیامت به سرعت از صراط بگذرد.

-بعد از نماز عشا، دو رکعت نماز به جا آورد، در رکعت اول حمد و ألم نشرح یک مرتبه و توحید سه مرتبه، در رکعت دوم حمد و ألم نشرح و توحید و معوذتین هرکدام یک مرتبه خوانده شود. پس از سلام، سى مرتبه لا إِلَهَ إِلا اللهُ گفته و سى مرتبه صلوات بفرستد تا حق تعالى گناهان او را بیامرزد. رسول اکرم (ص) فرمود: کسی که این عمل را انجام دهد، خداوند گناهانش را می‌آمرزد و از گناه پاک می‌شود.

– ۳۰ رکعت نماز بخواند، (هر دو رکعت به یک سلام) در هر رکعت یک مرتبه «حمد» و یک مرتبه «کافرون» و سه مرتبه «توحید» را بخواند. در روایتی رسول خدا (ص) فرمود: هر مرد و زن مؤمنی چنین کند، خداوند تمام گناهان کوچک و بزرگ وی را می‌آمرزد و تا سال بعد، خداوند نامش را در فهرست «نمازگزاران» می‌نویسد و از نفاق پاک می‌شود.

احیا و شب زنده داری شب اول ماه رجب

– احیای شب اول ماه رجب: شیخ طوسی در «مصباح المتهجّد» از امام صادق (ع) از جدش از امیرمؤمنان علی (ع) نقل کرده است که آن حضرت دوست داشت که در چهار شب از شب‌های سال، فارغ از هر چیز، به عبادت بپردازد شب اوّل ماه رجب، شب نیمه شعبان، شب عید فطر و شب عید قربان، در حدیثی دیگر، از امام صادق (ع) نقل شده است که «تا می‌توانی بر احیای شب‌های عید فطر، عید قربان و… شب اول رجب مراقبت کن.

– خواندن دعایی که از امام جواد (ع) نقل شده است که فرمود: مستحب است انسان، در شب اول رجب، با این کلمات، دعا کند: «اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ بِاَنَّکَ مَلیکٌ، وَاَنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْء مُقْتَدِرٌ، وَاَنَّکَ ما تَشآءُ مِنْ أَمْر یَکُونَ اَللّهُمَّ اِنّی اَتَوَجَّهُ اِلَیْکَ بِنَبِیِّکَ مُحَمَّد نَبِیِّ الرَّحْمَةِ، صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ، یا مُحَمَّدُ یا رَسُولَ اللهِ، اِنّی اَتَوَجَّهُ بِکَ اِلَی اللهِ رَبِّکَ وَرَبِّی لِیُنْجِحَ بِکَ طَلِبَتی»

استادمحمد تقی فیاض‌بخش به نقل از میرزاجوادآقاتبریزی با تأکید به احیای شب اول ماه رجب می‌گویند:« شب اول ماه رجب خداوند ملکی را در عرش به اسم داعی قرار داده که هر شب تا صبح در سرتاسر این ماه ندا می‌دهد: خوشا به حال كسانی كه به ذكر الهی مشغولند. خوشا به حال كسانی كه با میل و رغبت تمام رو به سوی درگاه خدا آرند و خداوند می‌فرماید: من همنشین كسی هستم كه با من همنشین باشد و مطیع كسی هستم كه فرمان مرا ببرد و آمرزنده‌ام كس را كه از من طلب آمرزش كند. ماه رجب ماه من، بنده هم بنده من و رحمت هم از آن من است. هركس مرا در این ماه بخواند پاسخ مثبت دهم و هركس از من چیزی بخواهد به او عطا كنم و هركس از من هدایت جوید هدایتش كنم و من این ماه را وسیله ارتباط بین خود و بندگانم قرار داده‌ام پس هركس به آن چنگ زند به من می‌رسد.»

*اعمال روز اول رجب

– روزه: روایت شده که حضرت نوح (ع) در این روز به کشتی سوار شد و به کسانی که همراه او بودند امر فرمود روزه بگیرند که هر کس این روز را روزه بگیرد، آتش جهنم یک سال از او دور شود.

-غسل

-زیارت امام حسین (ع): از امام جعفر صادق (ع) روایت شده است که هر کس امام حسین (ع) را در روز اول رجب زیارت کند، خداوند او را بیامرزد.

لیلةالرغائب؛ شب اعطای کثیر

ماه رجب اولین ماه از ماه‌های حرام و ماه خدا و هنگام عبادت و دعا و استغفار است و رحمت الهی در این ماه در حال ریزش و نزول است، به همین جهت این ماه را رجب الاصب گویند، چون «صب» به معنای ریختن است. بنابر برخی روایات «لیله الرغائب» شرافت و ارزش شب جمعه و ماه رجب هر دو را درخود جمع کرده و ارزشی دوچندان دارد.

اولین شب جمعه ماه رجب را لیلةالرغائب می‌نامند. در این شب ملائک بر زمین نزول می‌کنند. لیله الرغائب، شب اعطای کثیر است. به تعبیری در این شب بی‌حساب و کتاب درهای رحمت خداوند بر روی بندگان باز می شود. حجت الاسلام والمسلمین سید احمد حسینی خطیب و کارشناس امور دینی در گفتگو با رسانه ها، شب لیلة الرغایب را از جمله ایامی معرفی می‌کنند که امروزه به اشتباه شب آرزو ها نامگذاری شده است. درصورتی که این شب زمانی است که در آن بخشش و عطاهای زیادی در آن رقم خورده چنانچه به تعبیر روایات با خواندن نماز مخصوص این شب،  افراد مورد عنایت خاص خداوند قرار خواهند گرفت.

وی با توصیه به خواندن نماز لیلة الرغایب می گوید: «این نماز 12 رکعت است که بین نماز مغرب و عشا خوانده می‌شود. هر دو رکعت به یک سلام ختم می‌شود و در هر رکعت یک مرتبه سوره حمد، سه مرتبه سوره قدر، دوازده مرتبه سوره توحید خوانده شود. چون دوازده رکعت به اتمام رسید، هفتاد بار ذکر «اللهم صل علی محمد النبی الامی و علی آله» گفته شود. پس از آن در سجده هفتاد بار ذکر «سبوحٌ قدوسٌ رب الملائکة والروح» گفته شود. پس از سر برداشتن از سجده، هفتاد بار ذکر «رب اغفر وارحم و تجاوز عما تعلم انک انت العلی الاعظم» گفته شود. دوباره به سجده رفته و هفتاد مرتبه ذکر «سبوح قدوس رب الملائکة والروح» گفته شود. در اینجا می‌توان حاجت خود را از خدای متعال درخواست نمود. ان شاء الله به استجابت می‌رسد.

ایام البیض؛ روزهای 13 و 14 و 15

این سه روز ایام اعتکاف است که روزه آن ها بسیار تأکید شده. و برای روز 15 که روز آخر اعتکاف می‌باشد، عملی به نام «ام داوود» که فضیلت بسیار زیادی دارد، بیان شده است. عمل امّ داوود را همه می‌توانند انجام دهند و لازم نیست معتکف باشند. شرط این عمل روزه ی سه روز ۱۳ و ۱۴ و ۱۵ ماه رجب و اعمالی که برای روز ۱۵ رجب است که در مفاتیح آمده.کسانی که توانایی گرفتن روزه را ندارند می توانند از تسبیحات جایگزین روزه در ماه رجب بهره برده و آن‌ها را به نیت روزه بگویند و اعمال روز ۱۵ را انجام دهند. این تسبیحات عبارت است از گفتن روزی صد مرتبه ذکر«سُبْحَانَ الْإِلَهِ الْجَلِیلِ سُبْحَانَ مَنْ لا یَنْبَغِی التَّسْبِیحُ إِلا لَهُ سُبْحَانَ الْأَعَزِّ الْأَكْرَمِ سُبْحَانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَ هُوَ لَهُ أَهْلٌ»

روز مبعث

روز بیست‌و‌هفتم ماه رجب، یکی از بزرگ‌ترین اعیاد اسلامی بوده به‌طوری که در این روز رسول خدا(ص) به پیامبری مبعوث و وحی بر آن حضرت نازل شد. مبعث یکی از چهار روزى است كه در طول سال براى روزه گرفتن امتیاز ویژه و ثوابى برابر با روزه ی هفتاد سال دارد. بنابراین کسانی که توانایی روزه‌گرفتن را دارند می توانند از این عمل بهره ببرند.
به امید آنکه انشاء الله در پرتو این ماه پر خیر و برکت آمادگی لازم برای ورود به ماه مبارک رمضان را کسب کنیم.

*اعمال مشترک این ماه

این اعمال که مخصوص روز معینی نیست، بلکه در تمام ماه انجام می‌شود، بسیار است؛ از جمله:

-در تمام ماه رجب، این دعا را بخواند: «یا مَنْ یَمْلِکُ حَوآئِجَ السّآئِلینَ، ویَعْلَمُ ضَمیرَ الصّامِتینَ، لِکُلِّ مَسْئَلَة، مِنْکَ سَمْعٌ حاضِرٌ وَجَوابٌ عَتیدٌ، اللّهُمَّ وَمَواعیدُکَ الصّادِقَةُ واَیادیکَ الفاضِلَةُ، وَرَحْمَتُکَ الواسِعَةُ فَاَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّد وَآلِ محمد، واَنْ تَقْضِیَ حَوائِجی لِلدُّنْیا وَالاْخِرَةِ، اِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْء قَدیرٌ».

-همچنین رسول خدا (ص) فرمودند: هر کس در ماه رجب صد مرتبه بگوید «أَسْتَغْفِرُ اللّهَ الَّذِی لا إلهَ إِلاّ هُوَ، وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ وَأَتُوبُ إِلَیْهِ» و در پایان صدقه‌ای بدهد، خداوند کارش را به رحمت و مغفرت پایان دهد و هر کس ۴۰۰ مرتبه آن را بگوید فضیلت شهیدان را دارد، همچنین ایشان فرمود: کسی که در ماه رجب هزار مرتبه «لا اِلهَ اِلاَّ اللّه» بگوید، خداوند برای او حسنات فراوانی می‌نویسد.

در روایتی آمده است: «هر کس در ماه رجب، در وقت صبح، ۷۰ مرتبه و شبانگاه نیز ۷۰ مرتبه بگویداَسْتَغْفِرُ اللّهَ وَأَتُوبُ اِلَیْهِ و پس از آن، دست‌ها را بلند کند و بگوید أَللّهُمَّ اغْفِرْلی وَ تُبْ عَلَیَّ اگر در همان ماه رجب بمیرد، خداوند از او راضی خواهد بود…».

-در طول این ماه هزار مرتبه بگوید «اَسْتَغْفِرُ اللّهَ ذَاالْجَلالِ وَالاْکْرامِ مِنْ جَمیعِ الذُّنُوبِ وَالاْثامِ» تا خداوند رحمان وی را بیامرزد.

-سیّد بن طاووس در «اقبال» فضیلت فراوانی برای خواندن سوره «توحید» در ماه رجب نقل کرده است. از جمله از رسول خدا (ص) روایت کرده است که هر کس با نیت پاک در ماه رجب، ۱۰ هزار مرتبه سوره «توحید» را بخواند، وارد عرصه قیامت شود در حالی که از گناه پاک باشد مانند روزی که از مادر متولد شده است و ۷۰ فرشته به استقبال او می‌آیند و به وی بشارت بهشت را می‌دهند، همچنین آن حضرت برای هزار بار خواندن سوره «توحید» در این ماه و حتی صد بار نیز پاداش زیادی ذکر کرد.

-در روایتی از رسول خدا (ص) نقل شده است که آن حضرت فرمود: «هر کس یک روز از ماه رجب را روزه بدارد و چهار رکعت نماز بگزارد (هر دو رکعت با یک سلام) و در رکعت اول صد مرتبه «آیة‌الکرسی» بخواند و در رکعت دوم دویست مرتبه «توحید»، پیش از مردن جای خود را در بهشت می‌بیند و یا دیگری جای او را ببیند (و برای او توصیف کند)».

– دعایی را که از امام صادق (ع) روایت شده، خوانده شود: «خَابَ الْوَافِدُونَ عَلَی غَیْرِکَ وَخَسِرَ الْمُتَعَرِّضُونَ إِلا لَکَ وَضَاعَ الْمُلِمُّونَ إِلا بِکَ وَأَجْدَبَ الْمُنْتَجِعُونَ إِلا مَنِ انْتَجَعَ فَضْلَکَ بَابُکَ مَفْتُوحٌ لِلرَّاغِبِینَ وَخَیْرُکَ مَبْذُولٌ لِلطَّالِبِینَ وَفَضْلُکَ مُبَاحٌ لِلسَّائِلِینَ وَنَیْلُکَ مُتَاحٌ لِلْآمِلِینَ وَرِزْقُکَ مَبْسُوطٌ لِمَنْ عَصَاکَ وَحِلْمُکَ مُعْتَرِضٌ لِمَنْ نَاوَاکَ عَادَتُکَ الْإِحْسَانُ إِلَی الْمُسِیئِینَ وَسَبِیلُکَ الْإِبْقَاءُ عَلَی الْمُعْتَدِینَ اللَّهُمَّ فَاهْدِنِی هُدَی الْمُهْتَدِینَ وَارْزُقْنِی اجْتِهَادَ الْمُجْتَهِدِینَ وَلا تَجْعَلْنِی مِنَ الْغَافِلِینَ الْمُبْعَدِینَ وَاغْفِرْلِی یَوْمَ الدِّینِ».

دیدگاهتان را بنویسید

توجه: از انتشار نظرات توهین آمیز معذوریم.