«میناکاری»؛ تجلی تلفیق درخشان خاک و آتش

به گزارش شاهین پرس، صنایع دستی صنعتی آمیخته با ذوق و هنر به جامانده از اجداد و نیاکان اقوام ایرانی همواره در تمام دنیا زبانزد خاص و عام است در واقع می توان گفت شناسنامه و میراث ارزشمند تاریخ بلند و پر افتخار ملت ایران است چرا که در روزگاران گذشته، به عنوان پديده اي تمام عيار در دوران های مختلف حضور فعال داشته است. چه در ايامی كه ماشين بوجود نيامده بود و یا حتي در دوراني كه حضور آن به گستردگی امروز نبود اين صنایع دستی بود كه حامي تمامي استعدادها و آفرينش های سازندگی دست بشر بود. به همين دليل است كه امروز با نگاه به صنايع دستی هر قوم و قبيله اي مي توان دريافت آن قوم در چه مرحله اي از صنعتگري فعالیت داشته است.

در این میان صنايع دستی اصفهان در طول قرن های متمادی به عنوان نماينده هنرهای اصيل اقوام ايرانی در جهان معرفی شده است به همین دلیل است که اصفهان را مهد صنایع دستی می نامند زیرا ویژگی های فکری و روانی صنعتگر اصفهانی که شامل ذوق، هنر، پشتکار و قناعت موجب شده تا علاوه بر مردم کشورمان در میان گردشگران و مسافران خارجی نیز از اقبال خوبی برخوردار باشد.

میناکاری یکی از هنرهای اصیل و صنایع دستی فاخر استان اصفهان به شمار می رود که قدمت آن به درستی مشخص نیست اما گفته می شود رواج صنعت میناکاری به دوران پهلوی و حدود سال 1310 برمی گردد اما آنچه از تاریخ بدست آمده بیانگر این است که پس از دوران صفویه در دوران قاجار نیز علاوه بر اشیایی از قبیل سرقلیان و کوزه قلیان و کوزه و بادگیر قلیان میناکاری شده به مقدار کم، اشیاء دیگری مانندکمربند، آفتابه لگن، انفیه دان، گلاب پاش، گوشواره، اشکدان و قوطی سیگار میناکاری در خانه اشراف و بزرگان وجود داشته است.

میناکاری را هنر آتش و خاک می دانند که با رنگ های پخته و درخشان به عنوان یک سوغاتی با اصالت در میان مردم نواحی مختلف دست به دست شده و زینت بخش خانه های خریداران این هنر ارزشمند می شود. چند سالی است که به همت جمعی از هنرمندان میناکار صنعت میناکاری در شاهین شهر رواج پیدا کرده و به جرأت می توان گفت میناکاری یکی از صنایع دستی شاخص این شهر به شمار می رود.

رگه های حیات صنعت میناکاری در شاهین شهر جان دوباره گرفت

با استاد هنرمندی که با تلاش و پشتکار موفق شد برای نخستین بار رگه های حیات صنعت میناکاری را در شاهین شهر به دست گرفته و به آن جان دوباره ببخشد و با ایجاد کارگاه هنرجویان علاقمند به این هنر را آموزش و ایجاد اشتغال آفرینی کند به گفتگو نشستیم که در ادامه می خوانید.

مهرداد قصری که از سال 77 فعالیت حرفه ای خود را آغاز کرده می گوید: حدود 14 الی 15ساله بودم که به هنر میناکاری علاقمند و با اشتیاق فراوان نزد اساتید ارزشمند و صاحب نام اصفهان از جمله بهرام کار و غلام رضا شفیعی این هنر را آموخته و موفق شدم تولیدات فاخری را در نمایشگاه های مختلف عرضه کنم.

وی از سال 80 با برپایی چند کارگاه به احیای این صنعت در شاهین شهر مشغول شده و علاوه بر آموزش هنرجویان این رشته هنری برای تعدادی از جوانان نیز زمینه ایجاد اشتغال فراهم کرده است.

این جوان کارآفرین نگاهی به ظروف مینای کارگاهش انداخته و از نحوه ساخت مینا اینگونه می گوید: هرچند بر روی اشیای طلایی و نقره ای هم می توان مینا کار کرد ولی اصالت کار مینا بر روی مس است بدین ترتیب که برای فراهم آمدن مینا چند مرحله را باید طی کرد؛ ابتدا شیء یا وسیله ای را که می خواهند میناکاری کنند به هرشکل و هر اندازه توسط مسگر ماهر ساخته شده و سپس استاد میناکار آن را با لعاب سفید لعاب کاری می کند که معمولا سه الی چهار بار لعاب کاری تکرار می شود و بعد از هر لعاب کاری شیء، به کوره برده و حدود 700 درجه حرارت می بیند تا رنگ لعاب ثابت شود پس از لعاب کاری روی ظرف با طرح و رنگ های مختلف نقاشی شده و مجدد به کوره برده و حدود 400 الی 500 درجه حرارت داده می شود تا رنگها به صورت مطلوب درآید.

وی هنر میناکاری را تجلی هنر درخشان آتش و خاک بیان کرده و اضافه می کند: در میناکاری رنگ قرمز از طلا، رنگ سبز از می و رنگ زرد از گل ماش به دست می آید، رنگ آبی و فیروزه ای نیز از فلزات و رنگ سفید از رنگ مخصوص تهیه می شود که توع مرغوب آن در شهر سامرا از شهرهای عراق یافت می شود.

قصری می گوید: میناکاری با وجود مشکلات فراوانی که دارد در سالهای اخیر رونق و رواج خوبی داشته است ولی متاسفانه این روزها با ارائه آموزش های نه چندان مناسب کارهای بی کیفیتی وارد بازار شده که تا حدودی از ارزش کاری این هنر اصیل کاسته است.

هنرمندان میناکار نیازمندان پشتوانه و حمایت بیمه ای هستند

وی که سابقه ای 19 ساله در این صنعت دارد با ابراز گلایه مندی از نداشتن پشتوانه بیمه ای و حمایت مرکزی از این هنر تصریح کرد: به عنوان کسی که از نوجوانی وارد این حرفه شده و با کارهای فاخر تولیدی حرفی برای گفتن دارم یکی از چالش ها و دغدغه های اصلی هنرمندان این صنعت را نداشتن پشتوانه بیمه می دانم چرا که هنرمندان بدون پشتوانه بیمه ای و حمایت مرکزی نمی توانند به خوبی آثار هنری فاخر و خلاقانه به مشتریان و علاقمندان خود ارائه دهند.

این کارآفرین و استاد میناکار شاهین شهری که هنرجویان را در کارگاه میناکاری خود با این هنر عجین کرده با بیان این مطلب که اگر قرار باشد کسی موی خود را در این عرصه سپید کند، خود و شاگردانش نیاز به حمایت دارند تا آینده شغلی و بیمه ای مطمئنی داشته باشند اظهار کرد: در صورتی که صادرات صنایع دستی و صنعت گردشگری در اصفهان رونق بگیرد بازار این هنر نیز رونق بهتری خواهد داشت.

صنعت میناکاری با حمایت می تواند ارز آوری خوبی برای کشور داشته باشد

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شاهین شهر و میمه نیز با بیان اینکه در این هنر ارزنده گنجینه ای نزدیک به یکهزار و 500 سال قدمت نهفته است گفت: صادرات این صنعت ظریف ارز آوری خوبی می تواند برای کشور داشته باشد که امیدواریم با تقویت صنعت گردشگری و معاملات برون مرزی به بازار خفته این صنعت رونق ببخشیده شود.

جواد چهراضی معتقداست: آموزش هنر میناکاری می تواند زمینه اشتغال و کارآفرینی در این عرصه را فراهم کند که البته با توجه به اینکه در حال حاضر بیشتر بانوان به دنبال آموزش این هنر صنعت هستند می تواند علاوه بر خلق آثار هنری با فراهم شدن زمینه اشتغال زایی، زنان خانه دار در کنار نقش مادری به اقتصاد خانواده نیز کمک کند.

وی با بیان اینکه متاسفانه مشکل بیمه هنرمندان این صنعت به معضلی بر سر راه هنرمندان تبدیل شده است خاطرنشان کرد: پس از تبدیل نمایندگی میراث فرهنگی و گردشگری به اداره در شهرستان، یک کارشناس فعال در حوزه صنایع دستی به مجموعه کارکنان اداره اضافه شده است و با هماهنگی و تعاملاتی که با شهرداری صورت گرفته قرار شد شهرداری از فضای فرهنگسراها به فعالان در عرصه صنایع دستی اختصاص دهد تا آنان نیز بتوانند آثارشان را در معرض دید علاقه مندان و همشهریان خود قرار دهند.

40 هزار هنرمند صنایع دستی در سطح استان فعالیت می کنند

مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان با بیان اینکه 14 هزار نفر از هنرمندان فعال صنایع دستی استان دارای کارت اشتراک شاغلین صنایع دستی هستند گفت: متاسفانه تنها شش هزار نفر از آنها تحت پوشش بیمه هستند که این رقم یک سوم واقعی هنرمندان صنایع دستی است چرا که بیش از 40 هزار نفر هنرمند در زمینه صنایع دستی در استان فعالیت دارند.

فریدون الهیاری حضور صایع دستی استان اصفهان در بازارهای جهانی را یکی از اهداف اصلی این سازمان عنوان کرد و یادآور شد: برای حضور صنایع دستی استان اصفهان در بازارهای جهانی باید تلاش کرد با جذب گردشگر و رونق تجارت چمدانی این امر تحقق یابد که بر همین اساس با کشورهای اروپایی و همجوار تعاملاتی صورت گرفته است.

این در حالیست که برخوردار نبودن از تسهیلات حمایتی و بیمه ای  به دلیل درآمدهای حداقلی فعالان شاغل این عرصه موجب شده دست هنرمند شاهین شهری و شاگردانش نتواند نقشی بر هنر آتش و خاک بزند.

انتهای پیام/