اعتماد به آمریکا بزرگترین اشتباه محمد مصدق بود

به گزارش شاهین پرس؛ روز 28 مرداد در تقویم ایران يادآور کودتاي ننگين و سياهي است که شيريني نهضت ملي شدن صنعت نفت را به کام ملت ايران تلخ کرد. این کودتا که با طرح و حمایت مالی و اجرائی سازمان مخفی اطلاعات بریتانیا و آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا، سیا و با همراهی رژیم پهلوی، بر ضدّ دولت محمد مصدق در مرداد ۱۳۳۲ به انجام رسید در آمریکا از آن به نام عملیات آژاکس (به انگلیسی: Operation Ajax) یاد می‌شود.

دکتر محسن نصری استاد دانشگاه اصفهان و پژوهشگر مسائل سیاسی در گفتگوی اختصاصی با پایگاه خبری شاهین پرس؛ با بررسی علل و عوامل وقوع کودتای 28 مرداد، پیام های این کودتا را بر می شمرد.

شاهین پرس: روایت‌ها از 28 مرداد 32 متفاوت است، ارزیابی شما از این کودتا چیست و چگونه به وقوع پیوست؟

زمانی که دکتر مصدق کاندیدای مجلس دوره شانزدهم بود، آیت الله کاشانی در تبعید و خارج از کشور به سر می برد، در این دوران هژیر وزیر دربار بود و در انتخابات با تقلب فراوان مانع از حضور دکتر مصدق می شود، در همین هنگام فدائیان اسلام به رهبری نواب صفوی، هژیر عامل تقلب را از می کشند و دوباره انتخابات برگزار می شود و اینبار با دقت و نظارتی که اعمال می شود، دکتر مصدق و آیت الله کاشانی وارد مجلس شانزدهم می شوند.

طرح ملی شدن صنعت نفت که مطرح می شود، رزم آرا نخست وزیر وقت به عنوان مخالف اصلی معرفی می شود بعد از آن طی توافقی که میان جبهه ملی و فدائیان اسلام صورت می پذیرد، و توافق می شود که فدائیان اسلام رزم آرا را حذف کنند، در مقابل هنگام به قدرت رسیدن جبهه ملی، دولت به اجرای احکام اسلامی بپردازد ولی چنین نشد،

درنهایت قانون ملی شدن صنعت نفت به طور رسمی در 29 اسفند سال 29 تصویب شد اما با اشتباهات فراوانی که دکتر مصدق انجام داد از جمله منحل کردن مجلس و ..زمینه کودتا فراهم شد و مدت دوام این قانون 29 بیشتر طول نکشید،

شاهین پرس: مهمترین عامل موثر در کودتا بر علیه دولت دکتر مصدق چه بود؟

عامل اول حذف جریان مذهبی به خصوص آیت الله کاشانی و فداییان اسلام از جریان و صحنه ملی شدن صنعت نفت با محوریت جبهه ملی بود، خلیل طهماسبی از فدائیان اسلام در دوران مصدق اعدام شد، نواب صفوی در دوران 28 ماهه نخست وزیری دکتر مصدق، 20 ماه در زندان بود، دکتر مصدق در پاسخ به آیت الله طالقانی دلیل این تفرقه و جدایی میان جبهه ملی و جریان مذهبی را این طور عنوان کرده بود: جریان مذهبی خواهان اجرای احکام اسلامی در جامعه می باشد و او نمی تواند، این درحالی است که نماینده شدن دکتر مصدق در مجلس شانزدهم و ملی شدن صنعت نفت مدیون فدائیان اسلام و حمایت آیت الله کاشانی از او بود و مردم با جریان مذهبی از دکتر مصدق حمایت می کردند در قیام سی ام تیر خون دادند.
عامل دوم اشتباهاتی بود که دکتر مصدق در دوران نخست وزیری خود انجام داد، از جمله انتصابات نابه جای او مانند دادن وزارت اقتصاد به دکتر اخوی فراماسونر انگلیسی یا عامل کشتار مردم را مقام دادن می باشد یا انحلال مجلس شانزدهم که طبق قانون به شاه فرصت و زمینه اصلی کودتا را داد.
در این میان مهم ترین اشتباه دکتر مصدق اعتماد و تکیه ای بود که به آمریکایی ها کرد، آمریکایی ها در ابتدا قول پشتیبانی از ملی شدن صنعت نفت را دادند ولی از پشت به او خنجر زدند، آیت الله کاشانی و نواب صفوی با این کار مصدق مخالف بودند و معتقد بودند اجنبی، اجنبی است روس و انگلیس وآمریکا ندارد، حتی نواب صفوی از زندان برای دکتر مصدق نامه نوشت و به او هشدار داد.
و نکته ای که در این میان لازم است توجه شود، همکاری و همراهی آمریکا و انگلیس در این کودتا بود، آمریکا در این ماجرا عامل اصلی و انگلیس فعال پشت پرده کودتا بود، پس از کودتا نیز به صورت مشترک از نفت ایران بهره برداری می کردند.

شاهین پرس: آیا بین کودتای 28 مرداد سال 32 و کودتای ماه گذشته ترکیه وحه اشتراکی می توان یافت؟

با توجه به اینکه کودتا در ترکیه به تازگی رخ داده و اسنادش هنوز منتشر نشده نمی توان به طور قطع درباره آن نظر داد ولی همان طور که رهبر انقلاب فرمودند: اگر اسنادش منتشر شود حتما اثر آمریکا در آن دیده می شود، مشاهده رفتار آنها در حین و پس از کودتا دلیلی بر این مدعاست،
تاریخ آمریکا نشان داده است که این کشور تا جایی با کشوری همراه است که منافعش ضربه نخورد، و تنها شباهت میان این کودتا ها را اعتماد به آمریکا می توان برشمرد.
شاهین پرس: کودتای ننگین 28 مرداد سال 32 برای دولتمردان امروز ما چه درس و پیام هایی دارد؟

در جریان ملی شدن صنعت نفت، جریانات مذهبی و فدائیان اسلام محور اصلی مبارزات بودند، چنان که محور اصلی پیش رونده انقلاب اسلامی تاکید اعتماد به نیروهای اسلامی و حزب اللهی است و حذف این جریان چنان که رهبر معظم انقلاب بارها فرمودند نباید صورت بگیرد.

هنگامی که جریانی به آمریکا تکیه و اعتماد می کند باید به تاریخ نگاه کند و این مهم را بداند که حل مشکلات کشور با اعتماد و رابطه با آمریکا صورت نمی گیرد، چرا که آمریکا بارها بر علیه ملت ایران خیانت ورزیده و می بایست در مقابل خیانت های آمریکا تلاش کنیم بر روی پاهای خود ایستاده و بر ارزشهای انقلاب اسالامی پافشاری کنیم.