ارزیابی بیانات رهبر انقلاب از فراز و فرودهای تصویب برجام

استدلال‌های رهبر انقلاب مبتنی بر سود نداشتن مذاکره با آمریکا

1. بدعهدی و کوتاه نیامدن آمریکایی‌ها

مقام معظم رهبری استدلال‌های مختلفی در یک سال گذشته داشتند مبنی بر اینکه مذاکره با آمریکا سودی ندارد که یکی از مهم‌ترین این استدلال‌ها به شرح زیر است:

«ما یک تجربه‌ای در مذاکرات هسته‌ای پیدا کردیم؛ این تجربه را نباید فراموش کنیم. این تجربه این است که اگر ما تنازل[1] هم بکنیم، آمریکا دست از نقش مخرّب خودش برنمی‌دارد؛ این را ما در مذاکرات هسته‌ای تجربه کردیم. ما نشستیم در جمع ۱+۵، و حتّی جداگانه با آمریکایی‌ها مذاکره کردیم برای قضیّه هسته‌ای؛ برادران ما، فعّالان پرتلاش ما به یک نقاط مشترکی رسیدند، به یک نتایجی رسیدند؛ طرف -که آمریکا باشد- یک تعهّداتی کرد؛ جمهوری اسلامی تعهّدات خودش را انجام داد، [ولی] آن طرفِ بدقولِ بدعهدِ بدحساب دارد دبّه می‌کند؛ تا الان دبّه کرده است. خیلی خب، این یک تجربه است، این شد تجربه. حالا خیلی‌ها قبل از این تجربه هم می‌دانستند امّا بعضی هم که نمی‌دانستند، حالا بدانند.»[2]

2. هسته‌ای بهانه است

رهبر انقلاب سال‌هاست که بر این نکته تأکید دارند که مسئله هسته‌ای برای آمریکایی بهانه‌ای بیش از نیست و آن‌ها به دنبال براندازی اصل نظام جمهوری اسلامی هستند. عبارت «هسته‌ای بهانه است»، آنقدر از سوی ایشان تکرار شده است که به یک اصطلاح سیاسی تبدیل شده است. ایشان در 3/3/1395 و در دانشگاه امام حسین علیه‌السلام می‌فرمایند:

«مسئله هسته‌ای بهانه بود، حتّی مسئله موشک‌ها -این قضیّه موشک‌ها که راه انداخته‌اند، «موشک، موشک» که البتّه هیچ فایده‌ای هم ندارد و هیچ غلطی هم نمی‌توانند بکنند- بهانه است؛ مسئله حقوق بشر، مسائل گوناگون دیگر، همه بهانه است. مسئله، عدم تبعیّت است.

اگر جمهوری اسلامی حاضر بود تبعیّت استکبار را قبول بکند، با موشکش هم می‌ساختند، با انرژی هسته‌ای و انواع و اقسام چیزهایی که در این زمینه وجود دارد می‌ساختند و اسم حقوق بشر را هم اصلاً نمی‌آوردند. جمهوری اسلامی، با تعلیم الهی، حاضر نیست از دشمن مستکبر کافر تبعیّت بکند، از جبهه کفر و استکبار تبعیّت بکند؛ این است علّت اصلی؛ همه تلاششان [برای] این است.

البتّه سعی می‌کنند این را به زبان نیاورند امّا گاهی اظهاراتشان آن‌ها را لو می‌دهد. همین چند روز قبل از این، یک مسئول آمریکایی، اتّهاماتی را که علیه جمهوری اسلامی هست ردیف کرد: موشک و چه و چه و «ایدئولوژی»! از دستشان درمیرود؛ خودشان را لو می‌دهند. [این ایدئولوژی] یعنی تفکّر؛ تفکّر اسلامی که وادار می‌کند شما را که زیر بار دشمنِ کافر و جبهه کفر و استکبار نروید. این است که موجب دشمنی است، و همین است که موجب اقتدار شما است؛ همین است که موجب اقتدار شما است.»[3]

حالا شاید بهتر می‌توان حکمت آن عدم خوشبینی رهبر انقلاب به مذاکره با آمریکا را فهمید. “تاریخ” درس‌هایی برای امروز است. گذشته چراغ راه آینده است و سیاستمدار هوشیار کسی است که از دل تجربه‌های گذشته، “مسیر درست” را برای آینده پی‌ریزی کند. «من مکرّر در دوران همین مذاکرات هسته‌ای گفتم به آمریکایی‌ها نمی‌شود اعتماد کرد. حالا هم ملاحظه می‌کنید و می‌بینید؛ حرف‌هایی که می‌زنند، اظهاراتی که می‌کنند و عملکردی که نشان می‌دهند، کاملاً امضای آن حرفی است که بنده آن‌وقت می‌زدم.»(۱۳۹۵/۰۱/۱۸) شاید از همین رو بود که سه ماه بعد از تنفیذ حکم ریاست جمهوری یازدهم، رهبر حکیم انقلاب در خصوص مذاکرات تصریح کردند که «با تلاشی که دولت محترم و مسئولین کشور دارند انجام می‌دهند، ما موافقیم. یک کاری است، یک تجربه‌ای است، احتمالاً یک اقدام مفیدی است؛ این کار را انجام بدهند، اگر نتیجه گرفتند که چه بهتر، امّا اگر نتیجه نگرفتند، معنایش این باشد که برای حلّ مشکلات کشور بایستی کشور روی پای خودش بایستد.»[4]

شروط رهبر انقلاب برای اجرای برجام چه بود؟

رهبر انقلاب، در نامه‌ای به رئیس‌جمهور دستورات مهمی را درباره رعایت و حفظ منافع ملی و مصالح عالیه کشور در اجرای برجام در تاریخ 29/7/1394 صادر کردند. ایشان در این نامه تأکید کردند: «بندهای نه‌گانه قانون اخیر مجلس و ملاحظات ده‌گانه ذیل مصوبه شورای عالی امنیت ملی، حاوی نکات مفید و مؤثر است که باید رعایت شود، با این حال برخی نکات لازم دیگر نیز هست که همراه با تأکید بر تعدادی از آنچه در آن دو سند آمده است،‌ اعلام می‌گردد.»

1. گرفتن تضمین‌های قوی و کافی برای لغو تحریم‌ها؛

2. نقض برجام و توقف فعالیت‌های آن در صورت وضع هرگونه تحریم؛

3. آغاز فعالیت‌های بند ۴ و ۵ تنها پس از اعلام آژانس مبنی بر پایان پرونده PMD؛

4. آغاز نوسازی کارخانه اراک تنها پس از قرارداد طرح جایگزین و تضمین کافی اجرا؛

5. معامله و تبادل اورانیوم غنی شده در برابر کیک زرد در صورت عقد قرارداد مطمئن و تدریجی؛

6. تهیه طرح توسعه میان مدت صنعت انرژی اتمی و بررسی آن در شورای عالی امنیت ملی؛

7. ساماندهی تحقیق و توسعه برای غنی سازی مورد قبول در برجام در پایان دوره ۸ ساله؛

8. مرجع بودن متن مذاکرات و نه تفسیر طرف مقابل، در موارد ابهام سند برجام؛

9. تشکیل هیئت رصدکننده انجام تعهدات طرف مقابل و تحقق الزامات اجرای برجام.[5]

امتیازاتی که غرب داد به خاطر مقاومت جمهوری اسلامی بود

برخی طی سال گذشته تصور می‌کردند که امتیازاتی که غربی‌ها به ایران دادند صرفاً به خاطر مذاکرات دولت یازدهم بوده است. مقام معظم رهبری با رد این تفکر سه عامل مقاومت مردم، تلاش و مجاهدت دانشمندان هسته‌ای و پشتیبانی‌های دولت‌های مختلف جزو عوامل عقب‌نشینی دشمن در قضیه هسته‌ای شمرده و می‌فرمایند:

«ما انرژی هسته‌ای را با توانایی‌های خودمان، با فکر دانشمندانمان، با پشتیبانی‌های دولت‌های مختلف [مان] پیش بردیم، چهار شهید دادیم در این راه، به این نقطه رساندیم… مردم ما ایستادند؛ این مقاومت مردم، این ایستادگی مردم پشتوانه کار سیاسی و دیپلماسی و مذاکره و این حرف‌ها شد. (۹۴/۱۰/۳۰)

خرسندی خود را از اینکه مقاومت ملت بزرگ ایران در برابر تحریم‌های ظالمانه و تلاش دانشمندان هسته‌ای در پیشبرد این صنعت مهم و کوشش خستگی‌ناپذیر مذاکره‌کنندگان، سرانجام طرف‌های مقابل را که برخی از آنان به دشمنی با ملت ایران شهره‌اند، وادار به عقب‌نشینی و رفع بخشی از آن تحریم‌های زورگویانه کرد، ابراز می‌دارم. (۹۴/۱۰/۲۹)

همین اندازه دستاورد نیز در برابر جبهه استکبار و زورگو، بر اثر مقاومت و ایستادگی به دست آمده است. این را باید همه ما درسی بزرگ برای همه قضایا و حوادث در جمهوری اسلامی بدانیم.» (۹۴/۱۰/۲۹)[6]

ایشان در جای دیگری امتیازاتی را که غربی‌ها دادند، ناشی از مقاومت ملت ایران دانسته و می‌گویند:

«در قضایای مذاکرات هسته‌ای –که البتّه من حالا نمی‌خواهم وارد آن مقوله بشوم- دوستان عزیز ما گفتند ما امتیاز گرفته‌ایم و دشمنانی که تا امروز قبول نمی‌کردند که ما صنعت هسته‌ای داشته باشیم، حالا پای کاغذ امضا کرده‌اند که ما می‌توانیم صنعت هسته‌ای داشته باشیم. خب این چه‌جوری به دست آمد؟ این بعد از آن به دست آمد که ما اقتدار خودمان را نشان دادیم و ما توانستیم کاری را انجام بدهیم که آن‌ها تصوّر نمی‌کردند بتوانیم انجام بدهیم؛ یعنی تولیدِ غنی‌سازیِ بیست درصد. خود آن‌ها هم می‌دانند، اصحاب فنّ این کار [هم] می‌دانند که مشکل کار [غنی‌سازی] تا ۹۹ درصد، عبارت است از مسیر [غنی‌سازی] تا ۲۰ درصد؛ اگر یک کشوری توانست خودش را تا ۲۰ درصد پیش ببرد، از آنجا تا ۹۰ درصد و ۹۹ درصد کار آسانی است، راه زیادی نیست؛ این را این‌ها می‌دانند. این مسیر را جمهوری اسلامی پیش رفت؛ یعنی توانست غنی‌سازی ۲۰ درصد را به دست بیاورد.[7]

بدعهدی آمریکایی‌ها در پسابرجام به نقل از رهبر انقلاب

بدعهدی آمریکایی در مذاکرات‌های باعث بی‌اعتمادی به این کشور شده است و طی یک سال گذشته رهبر انقلاب بارها به این موضوع اشاره کرده‌اند. ایشان در دیدار نوروزی با برخی از مسئولین در فروردین ماه 1395 می‌فرمایند:

«عمده این است که ما به خودمان اتّکاء کنیم؛ اساس کار این است. ما باید به خودمان اتّکاء کنیم؛ به دیگران نمی‌شود اتّکاء کرد، به بیگانگان نمی‌شود اتّکاء کرد، نمی‌شود اعتماد کرد. من مکرّر در دوران همین مذاکرات هسته‌ای –شاید چهار پنج مرتبه یا بیشتر- گفتم به آمریکایی‌ها نمی‌شود اعتماد کرد. حالا هم ملاحظه می‌کنید و می‌بینید؛ حرف‌هایی که می‌زنند، اظهاراتی که می‌کنند و عملکردی که نشان می‌دهند، کاملاً امضای آن حرفی است که بنده آن‌وقت می‌زدم؛ یعنی واقعاً نمی‌شود به این‌ها اعتماد کرد. [البتّه] آمریکایی‌ها به‌عنوان نماد بداخلاقی و بداَدایی [هستند] فقط آن‌ها [هم] نیستند، دیگرانی هم هستند که همین‌جور بداَدا و بداخلاق و بدرفتارند؛ بالاخره نمی‌شود به آن‌ها اعتماد کرد. ما باید به خودمان اعتماد کنیم، به خودمان تکیه کنیم و بدانیم می‌توانیم و بدانیم که خدای متعال هم کمک می‌کند.»[8]

برخی از بدعهدی‌ها و بداخلاقی‌ها آمریکا در پسابرجام عبارت است از:

* غارت دو میلیارد دلاری از اموال ایران؛

* وضع شروط جدید از سوی کنگره آمریکا برای رفع تحریم‌ها علیه ایران؛

* قانون محدودیت ویزا؛

* حکم غیابی داداگاهی در نیویورک مبنی بر پرداخت ده و نیم میلیارد دلار غرامت به بازماندگان حادثه 11 سپتامبر.

خط قرمزهایی که رد شد

مقام معظم رهبری در دیدار نوروزی خود در مشهد مقدس با اشاره به سخنان وزیر خارجه مبنی بر رعایت نشدن برخی از خطوط قرمز، فرمودند:

«در همین توافق اخیر هسته‌ای هم اگرچه این توافق را ما تأیید کردیم و برگزارکنندگان این توافق را مورد قبول اعلام کردیم و قبول داریم آن‌ها را، لکن اینجا هم همین‌جور بود؛ وزیر خارجه محترم ما در مواردی به بنده گفت که ما [مثلاً] اینجا را یا این خطّ قرمز را دیگر نتوانستیم حفظ کنیم.»[9]

چرا نباید برجام دو و سه داشته باشیم؟

یکی از نکاتی که برخی از دولتمردان پس از برجام مطرح می‌کردند، بحث برجام دو و سه و … بود. مقام معظم رهبری در دیدار نوروزی خود با مردم در مشهد مقدس دربارة ادعاهای این افراد می‌فرمایند:

«یا ما مشکلات دیگری داریم، اختلافات زیادی با آمریکا داریم، این اختلافات را باید حل کنیم، این اختلافات بایستی تمام بشود؛ حالا در حلّ این اختلافات، فرض بفرمایید که ملّت ایران مجبور باشد از اصول خود صرف‌نظر کند، از خطّ قرمزهای خود هم صرف‌نظر کند، بکند؛ طرف مقابل از اصول خود و ارزش‌های خود تنازل نمی‌کند لکن اگر لازم شد، ما باید تنازل کنیم تا مشکلات را برطرف کنیم؛ تا در نتیجه کشور بتواند از ظرفیت‌های خود استفاده کند و مثلاً به یک اقتصاد برجسته‌ای مبدّل بشود. حرفشان این است. بنابراین در قضیه هسته‌ای توافق شد و اسم این را گذاشتیم «برجام»؛ برجام دیگری در قضایای منطقه، برجام دیگری در قضایای قانون اساسی کشور؛ برجام ۲ و ۳ و ۴ و الی‌غیرذلک بایستی به‌وجود بیاید تا ما بتوانیم راحت زندگی کنیم. این منطقی است که سعی می‌کنند این منطق را در بین نخبگان جامعه و از سوی نخبگان جامعه به افکار عمومی جامعه منتقل کنند. معنای این حرف چیست؟ معنای این حرف این است که جمهوری اسلامی از مسائل اساسی‌ای که به حکم اسلام و به حکم برجستگی‌های نظام جمهوری اسلامی پایبند به آن‌ها است، صرفِ‌نظر کند: از مسئله فلسطین صرف‌نظر کند، از حمایت از مقاومت در منطقه صرفِ‌نظر کند، از مظلومان منطقه –مثل ملّت فلسطین، مثل مردم غزّه، مثل مردم یمن، مثل مردم بحرین- پشتیبانی و حمایت سیاسی نکند، و نظام جمهوری اسلامی با تعدیل خواسته‌های خود، خود را به آنچه طرف مقابل یعنی آمریکا به دنبال تحقّق آن است، نزدیک بکند.»

ایشان در همان دیدار به این ادعاها این‌گونه پاسخ می‌دهند:

«آنچه در این تحلیل مفقود است و نادیده گرفته شده است، چند مطلب است که من به یکی از آن‌ها اشاره می‌کنم و آن این است که در همین توافقی هم که ما با آمریکایی‌ها در قضیه پنج بعلاوه یک و مسئله هسته‌ای کردیم، آمریکایی‌ها به آنچه وعده داده بودند عمل نکردند و کاری را که باید می‌کردند انجام ندادند. بله، به تعبیر وزیر خارجه محترم ما، روی کاغذ کارهایی را انجام دادند امّا از راه‌های انحرافی متعدّد، جلوی تحقّق مقاصد جمهوری اسلامی را گرفتند. شما نگاه کنید امروز در سرتاسر کشورهای غربی و کسانی که تحت تأثیر آن‌ها هستند، همچنان معاملات بانکی ما دچار مشکل است، بازگرداندن ثروت‌های ما در بانک‌های آن‌ها دچار مشکل است.[10]

تمجید از تلاش مذاکره‌کنندگان و تذکر مبنی بر بی‌اعتمادی به آمریکایی‌ها

رهبر معظم انقلاب بارها از تیم مذاکره‌کنندة هسته‌ای تمجید کردند و انگشت اتهام را به سمت مسئولین آمریکایی نشانه رفتند. ایشان می‌فرمایند:

«الان بر سر همین قضیّه هسته‌ای و این مذاکرات هسته‌ای –که خب حرف‌ها گفته شد، مطالب گفته شد و این جریان طولانی انجام گرفت- همین دو روز قبل از این، مجدّداً بار دیگر یک مسئول آمریکایی گفت ما کاری می‌کنیم که سرمایه‌داران و سرمایه‌گذاران بزرگ دنیا جرئت نکنند بروند ایران سرمایه‌گذاری کنند. دشمنی را می‌بینید! آمریکا این است. یکی از هدف‌های کسانی که دنبال این مذاکرات بودند -و انصافاً هم تلاش کردند و زحمت کشیدند؛ این کسانی که این مذاکرات را انجام دادند، حقیقتاً زحمت کشیدند، عرق ریختند، واقعاً صرف وقت کردند- گشایش اقتصادی با سرمایه‌گذاری خارجی‌ها بود؛ [امّا] امروز آمریکایی‌ها جلوی همین را می‌گیرند. چندین بار تا حالا گفته‌اند؛ باز دیروز پریروز، دو سه روز قبل از این، یکی دیگرشان مجدّداً گفت ما کاری می‌کنیم که سرمایه‌گذارها جرئت نکنند بروند ایران سرمایه‌گذاری کنند. اینکه بنده ده بار گفتم به آمریکایی‌ها نمی‌شود اعتماد کرد، معنایش این است؛ اینکه میگوییم این‌ها غیر قابل اعتمادند، معنایش این است.[11]

ایشان در تاریخ 30/10/1394 و در دیدار دست‌اندرکاران انتخابات می‌فرمایند:

[مسئله برجام] حادثه بزرگ و مهمّی هم بود… نه‌اینکه حالا همه خواسته‌های ما برآورده شد؛ نه، امّا همان مقداری که از خواسته‌های جمهوری اسلامی برآورده شد، این برادران عزیز -وزیر محترم خارجه، هیئت مذاکره‌کننده، شخص رئیس‌جمهور محترم- انصافاً خیلی تلاش کردند… من شخصاً معتقدم که می‌شد ما از این بهتر هم انجام بدهیم، خب، بالاخره توان و فرصت و امکانات همین اندازه را اقتضا کرد، ولی همین اندازه پیشرفتی که انجام گرفت، کار قابل توجّهی است، کار مهمّی است. (۹۴/۱۰/۳۰)[12]

ایشان در روزهای بعد از توافق وین و در خطبه‌های نماز عیدفطر با تشکر از دست‌اندرکاران مذاکرات می‌فرمایند:

«نکته اوّل تشکّر از دست‌اندرکاران این مذاکرات طولانی و نفس‌گیر است، رئیس جمهور محترم و بالخصوص هیئت مذاکره‌کننده که حقیقتاً زحمت کشیدند و تلاش کردند؛ چه این متنی که تهیّه شده است، در مجاری قانونی پیش‌بینی‌شده خود تصویب بشود و چه نشود، اجر آن‌ها محفوظ است؛ این را به خود آن برادران هم از نزدیک عرض کردیم.»[13]

جمع‌بندی رهبر انقلاب از مزایا و معایب برجام

آخرین بحث مفصلی که درباره برجام از سوی رهبر انقلاب مطرح شد، مربوط به دیدار سران نظام در ماه مبارک رمضان در تاریخ 25/3/1395 بود. ایشان در این دیدار با اشاره به محسنات و معایب برجام فرمودند:

«محسّناتش همان چیزهایی است که ما را وادار کرد و ترغیب کرد که به این مذاکرات رو بیاوریم؛ البتّه میدانید این مذاکرات قبل از شروع دولت یازدهم آغاز شد که به‌خاطر همین مُرغِّبات بود؛ یعنی جنبه‌های محسّناتی به نظر انسان می‌رسید که البتّه همه آن محسّنات تأمین نشد، یعنی خیلی‌هایش تأمین نشد لکن حالا بالاخره یک محسّناتی بود و انسان حس می‌کرد که ممکن است این فواید وجود داشته باشد.

رهبر انقلاب سپس درباره معایب برجام فرمودند:

معایب چیست؟ معایب همان چیزی است که همیشه از آن بیمناک بودیم و تکرار می‌کردیم و می‌گفتیم؛ می‌گفتیم: آقا، این‌ها بدعهدند، بدذات‌اند، دبّه‌دربیار هستند، زیر قولشان می‌زنند، عمل نمی‌کنند؛ معایب هم این‌ها است. خلل‌وفُرَجی وجود دارد در برجام که این معایب می‌توانند خودشان را نشان بدهند و اگر این خلل‌وفُرَج بسته می‌شد، البتّه معایب کمتر می‌شد یا منتفی می‌شد.

… امّا در مورد خود برجام؛ خود سند -همان‌طور که عرض کردم- یک خلل‌وفُرَجی دارد، یک زوایای پرابهامی دارد که این‌ها موجب شده است که دشمن بتواند سوءاستفاده کند، طرف مقابل بتواند از آن‌ها سوءاستفاده کند. ما البتّه برجام را ابتدائاً نقض نخواهیم کرد؛ این را همه بدانند! ما نقض نمی‌کنیم برجام را لکن اگر طرف مقابل نقض کند که حالا همین‌طور این کسانی که نامزد ریاست جمهوری آمریکایند، مدام دارند تهدید می‌کنند که ما می‌آییم پاره می‌کنیم، نقض می‌کنیم، این‌ها اگر پاره کردند، ما آتش می‌زنیم. اینکه حالا نقض نمی‌کنیم، متّکی است به دستور قرآن: اَوفوا بِالعَهد بالاخره یک معاهده‌ای است انجام داده‌ایم، نمی‌خواهیم معاهده را ما به هم بزنیم؛ و آنکه اگر آن‌ها نقض کردند، ما هم نقض خواهیم کرد، این هم متّکی است به آیه قرآن: وَ اِمّا تَخافَنَّ مِن قَومٍ خِیانَةً فَانبِذ اِلَیهِم عَلی سَوآء؛ اگر آن طرف نقض کرد نقض کن. «فَانبِذ» یعنی پرتاب کن طرف خودش، رد کن. بنابراین ما تابع اصول قرآنی هستیم؛ هم در این طرف قضیّه، هم در آن طرف قضیّه.

خب وظیفه طرف مقابل این بود که تحریم‌ها را برطرف کند، برطرف نکرده؛ تحریم‌ها برطرف نشده. بخشی از تحریم‌ها را این‌ها به یک نحوی برداشته‌اند، منتها در عمل برداشته نشده. خب میدانید آنچه محلّ بحث بود تحریم‌های ثانویّه بود. تحریم‌های اوّلیّه را این‌ها با کمال قدرت حفظ کردند و این بر روی تحریم‌های ثانویّه اثر می‌گذارد. من خواهش می‌کنم کسانی که دست‌اندرکارند توجّه کنند، دقّت کنند؛ مدام نگوییم تحریم‌ها برداشته شده؛ نه، مسئله معامله بانک‌ها حل نشده و بانک‌های بزرگ معامله نمی‌کنند. آمریکایی‌ها میگویند آقا به ما چه! خب حرف خباثت‌آلودی است؛ چطور [میگویید] به ما چه! کار آن‌ها است. آقای دکتر ظریف -نمی‌دانم اینجا در جلسه هستند یا نه- در صحبت با وزیر خارجه آمریکا به او میگویند که [مسئله] بانک‌ها، بانک‌های بزرگ و مانند این‌ها [حل نشده]؛ او می‌گوید خب بله، به ما که ربطی ندارد؛ فوراً ایشان میگویند چرا، شما اگر بخواهید می‌توانید؛ شما مانعید یعنی وزارت خزانه‌داری آمریکا است که مانع است. بله، در زبان در جلسه بانک‌ها طرف شرکت می‌کند، می‌گوید بله، با ایران اشکال ندارد معامله کنید، از طرف ما مانعی ندارد لکن در عمل و در بیانات دیگر، جوری حرف می‌زنند که او جرئت نکند.

… ما پیش‌پرداخت‌هایمان را همین‌طوری انجام دادیم: ما [غنی‌سازی] بیست درصد را تعطیل کردیم، فُردو را تقریباً تعطیل کردیم؛ اراک را تعطیل کردیم، این‌ها پیش‌پرداخت‌های ما بوده، حالا باز توقّع دارند. من الان اینجا عرض می‌کنم -اگر آقای دکتر صالحی حضور دارند- این توقّعاتی را که آن‌ها در زمینه الیاف کربن که در سانتریفیوژها به کار می‌رود، یا توقّعاتی که در مورد اندازه‌گیری آن سیصد کیلو دارند مطلقاً قبول نکنید، زیر بار نروید. مدام افزون‌خواهی هم می‌کنند؛ حالا این همه پیش‌پرداخت ما داده‌ایم. به‌هرحال طرف مقابل ما عمل نکرده.

امروز [اگر] ما هم بخواهیم درآمدهای نفتی‌مان را به دست بیاوریم کار دشواری است؛ هم دشوار است، هم هزینه‌دار است. پول‌هایی که در کشورهای دیگر داریم به ما داده نمی‌شود، نشده؛ یعنی حالا بعضی‌هایشان قول داده‌اند. آن‌طور که آقای رئیس جمهور به من گفتند، یک کشوری از این کشورها قول داده، منتها فقط یک کشور نیست، چند کشورند. ما پول داریم در بانک‌های این‌ها؛ منتها چون پول‌ها به دلار است و مسئله دلار به آمریکا ارتباط پیدا می‌کند، نمی‌توانند بدهند، کار قفل شده. خب این دشمنی آمریکا است؛ [مگر] دشمنی چیست؟ این‌ها عمل نکردند.

بنابراین آنچه من می‌خواهم عرض بکنم [این است]: صنعت هسته‌ای یک صنعت راهبردی برای کشور ما است؛ این صنعت باید باقی بماند، این صنعت بایست توسعه پیدا کند و نباید لطمه ببیند. بودن این صنعت، حتّی در مصونیت بخشیدن و امنیّت بخشیدن به کشور هم مؤثّر است. قابلیّتهای عملیّاتی صنعت هسته‌ای و سازمان هسته‌ای بایستی باقی بماند؛ نیروی انسانی‌اش باید محفوظ بماند؛ توانایی رسیدن به وضعیّت قبل باید حفظ بشود که الان خوشبختانه این توانایی هست، این را من به شما بگویم: در ظرف کمتر از شش ماه می‌توانند با همان آی آر یک -که همان ماشین‌های قدیمی است- برسانند کشور را به هجده هزار سو. همین الان این امکان در کمتر از شش ماه وجود دارد؛ یعنی طرف مقابل خیال نکند که دست ما بسته است. ما می‌توانیم با قطعات آی آر چهار -که نسل پیشرفته دوّم و سوّم است- و تجهیزاتی که داریم در کمتر از یک‌سال‌ونیم به صدهزار سو برسیم؛ این‌ها امکاناتی است که امروز در سازمان انرژی هسته‌ای وجود دارد؛ از این امکانات استفاده کنند، طرف مقابل را متوقّف کنند. اقدام عجولانه‌ای انجام نگیرد؛ در برابر کارشکنی‌های آمریکا هر کاری که می‌توانند انجام بدهند که حالا خوشبختانه، هم وزیر خارجه محترم، هم رئیس جمهور محترم گفتند -هم اینجا گفتند، هم در مجلس و جاهای دیگر گفتند- که دنبال می‌کنند این‌ها را؛ باید به‌طور جدّی دنبال کنند. توجّه کنید که همین‌طور که معروف است «حق گرفتنی است»، آن هم از گرگی مثل آمریکا؛ باید از دهنش بیرون کشید؛ این‌جوری نیست که او بیاید دو دستی تقدیم کند. تا وقتی که حالا به‌طور کامل نقض نکرده‌اند ما هم نقض نمی‌کنیم لکن در مقابل خطاهای آن‌ها و کارشکنی آن‌ها، ما بایستی توانایی‌هایمان را حفظ کنیم.

[در این قضیّه] هیئت نظارتی هم ما معیّن کردیم؛ بنده عرض بکنم که توقّع من از هیئت نظارت این است که دقّت بیشتری بکنند، مراقبت بیشتری بکنند و واقعاً هر نقطه‌ای را که احساس می‌کنند طرف مقابل در آن نقطه دارد خیانت می‌کند و بد عمل می‌کند، آنچه را وظیفه دفاع از منافع ملّی است انجام بدهند.»[14]