عید فطر؛ جشن آزادگی، عقلانیت و بازگشت به فطرت

به گزارش  پایگاه خبری شاهین نا؛  کمال به معنای استقلال و آزادی است؛ وقتی شما می گوئید «گیاه» از «سنگ و جماد» کامل تر است در پاسخ به چرائی آن می گوئید: چون سنگ در هنگام سقوط یا صعود محکوم به حرکت در مسیر مشخصی است و در تغییر جهت آزاد و مستقل نیست در حالی که گیاهان در تغییر مسیر تا حدی از آزادی و استقلال برخوردارند. و هنگامی که می گوئید «حیوان» از «گیاه» کامل تر است به خاطر این است که گیاه فقط در یک جهت حرکت می کند و مثلا نمی تواند از نقطه ای به نقطه دیگر برود اما حیوان می تواند، و به همین نسبت «انسان» از «حیوان» کامل تر است چون حیوان محکوم اغراض خود است و مثلا با شهوت و غضب خود نمی تواند مخالفت کند اما انسان حتی از خواست های غریزی خودش می تواند آزاد و مستقل باشد؛ لذا با مختصر توجهی مقصود از روزه گرفتن «آزادگی» است.

رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) در آخرین جمعهٴ ماه شعبان خطبه‌ای ایراد فرمودند که: ای مردم! شما آزاد نیستید؛ در قفس هستید و نمی‌دانید که در قفس هستید. گناهانتان شما را در قفس زندانی کرده ‌است. در ماه مبارک رمضان با استغفار، خود را آزاد کنید (عیون اخبار الرضا، ج۱، ص۲۹۵).

اما این آزادگی درجاتی دارد

حضرت امیر علیه افضل صلوات المصلین می فرماید: (نهج‏ البلاغه، حکمت ۲۲۹)
«گروهی خدا را به انگیزه ‏ی ثواب و پاداش می ‏پرستند، این عبادت تاجران و بازرگانان است و گروهی خدا را از روی ترس می‏ پرستند، این عبادت غلامان و برده صفتان است و گروهی خدارا از روی سپاسگزاری می ‏پرستند، این عبادت آزادگان است».

توضیح بیشتر اینکه گاهی انسان خدا را عبادت می کند؛ چون از جهنم خدا می ترسد. خوب! راه آزادی از جهنم هم استغفار است و گاهی انسان خدا را می پرستد به شوق رفتن به بهشت. خوب! راه آن انجام اعمال صالح است. اما گاهی پرستش به جهت تعقل و تفکر در جلال و عظمت الهی است و جدای از بهشت و جهنم و ثواب و عقاب، کبریایی و جمال خداوند را شایسته پرستش و اطاعت می بیند. این به فرموده حضرت امیر پرستش احرار و مقام آزادگان است.

بنابراین خروجی ماه مبارک رمضان در عید فطر باید آزادگی و رهیدن باشد؛ عید فطر جشن آزادگی است؛ هر روز که از ماه مبارک می‌گذرد، یک بند از بندهایی که با دست خود تنیده‌ایم، باید بگسلد تا آزاد شویم حتی بند بهشت و جهنم و ثواب و عقاب.

زینب عطر فروش و عظمت خدا:

اکنون به این امید که با کبریایی خدا کمی بیشتر آشنا شویم و عبادتمان به عبادت احرار نزدیک شود خوب است در اینجا روایت زینب عطر فروش را یادآور شویم؛ در مدینه زنی بود به نام زینب عطر فروش که برای پیامبر خدا صل الله علیه و آله عطر می آورد. روزی زینب از «عظمت خدا» پرسید. پیامبر اکرم فرمود: تو نمی توانی عظمت خدا را دریابی اما در مورد مخلوقات خدا مطلبی می گویم تا شاید بویی از عظمت خدا را استشمام کرده باشی.

سپس پیامبر اکرم فرمود: این زمین با آنچه در آن وجود دارد، نسبت به زمینی که زیر آن قرار دارد، مانند حلقه ای می ماند، که در بیابان پهناوری افتاده باشد، و این دو زمین نسبت به زمین سومی که زیر آنها قرار دارد، مانند حلقه ای می باشند که در سرزمین پهناوری افتاده باشند، و وضع بدین ترتیب است تا زمین هفتم و این هفت زمین با آنچه در آنهاست در برابر آسمان اول همچون حلقه ‏اى است که در دشتى پرت افتاده است. و وضع بدین ترتیب است تا آسمان هفتم و این هفت آسمان در برابر کرسى همچون حلقه‏ اى است در بیابانى پهناور و پرت و کرسى در برابر عرش همچون حلقه ‏اى است در دشتى پهناور و پرت (روضه کافى / ترجمه روضه کافى، ص: ۱۹۷).

عید فطرت؛ جشن بازگشت به فطرت

عید فطر عید آزادگی است؛ آزاد شدن و رهیدن از همه چیز و همه کس حتی از خود و فناء و رسیدن به توحید است.

در زبان عرب یک انشقاق داریم و یک انفطار؛ انشقاق یعنی شکافتن. انفطار نیز به معنی شکافتن است اما نوع خاصی از شکافتن؛ شکافتنی که از دل آن چیزی بیرون بیاید؛ مثلا وقتی دل زمین را می شکافیم تا به آب برسیم به آن انفطار می گویند (به نقل از استاد شهید مطهری در کتاب آشنایی با قرآن). خداوند در وجود انسان (و فقط انسان) فطرت را قرار داده. در زبان عربی وزن فعله دال بر نوع – یعنی گونه- است لذا فطرت یعنی نوع خاصی از خلقت و منظور از این نوع خاص این است که انسان در عمق وجود خویش با توحید و انسان کامل و قیامت و خوبی ها و بدی ها آشناست.

از عبدالله بن‌کثیر از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است که: «فی قول الله عزوجل «فِطْرَتَ الله…» قال التوحید، و محمد رسول الله و علی أمیرالمومنین صلی الله علیهما و آلهما»(بحرانی ۱۴۱۶ ج ۴: ۳۴۳)؛ بنابراین روزه دار با ریاضتِ روزه و عمل به دستورات شرعی جان خود را می شکافد و از دل او توحید، نبوت، امامت، حکمت و سایر ارزشها جوشش می گیرد کما این که رَسُول خدا در روایتی می فرماید: هر بنده ای که چهل روز خود را برای خداوند متعال خالص گرداند چشمه های حکمت از قلبش بر زبانش جاری می گردد (بحارالأنوار، جلد ۶۷، باب ۵۴).

عید فطر؛ جشن عقلانیت

شیخ صدوق در کتاب توحید می گوید: زراره از امام باقر علیه السلام راجع به “حنیفیت” سؤال کرد، امام فرمود: هی الفطره التی فطر الناس علیها لا تبدیل لخلق الله؛ آن همان فطرتی است که خداوند مردم را بر اساس آن آفریده است و تبدیلی در آفرینش خدا نیست.
و از طرفی خداوند فرموده است؛ وَمَنْ یَرْغَب عَنْ مِلَّه إبْرَاهِیم إلَّا مَنْ سَفِهَ نَفْسه؛ جز افراد سفیه و نادان، چه کسی از آیین ابراهیم (با آن پاکی و درخشندگی،) رویگردان خواهد شد؟! ما او را در این جهان برگزیدیم، و او در جهان دیگر، از صالحان است (بقره ۱۳۰).

بنابراین شخص روزه دار مشروط بر روزه راستین به فطرت و حنفیت دست می یابد و از او فطرت، توحید و نبوت، امامت، معاد و حکمت می جوشد و شخص روزه دار به عقلانیت نزدیک و از سفاهت و بلاهت دور می شود. چه اینکه بنا بر این آیه سفیه کسی است که به فطرت (برنامه ریزی خدا در جان آدمی) پشت کند.

منبع:صاحب نیوز