عمر دولت یازدهم به وعده های برجام گذشت

دولت تدبیر و امید با تزریق وعده های پرطمطراق در خصوص برجام جو روانی را در جامعه ایجاد کرد؛ جوی که در همان ابتدا بسیاری از کارشناسان سیاسی در خصوص آن هشدار و دولت را از عواقب خطرناک آن برحذر داشته بودند، که در همین راستا دولت یازدهم تا پیش از حاصل شدن برجام توجه فراوانی بر روی القای جو روانی در خصوص شرایط پسابرجام کرد به صورتی که روحانی حتی در مقاطعی حتی آب خوردن مردم را نیز به حاصل شدن برجام مشروط کرد.

این گونه مواضع در حالی از سوی روحانی و هم قطارانش اتخاذ شد که وی پیش از انتخابات 92، با مهم خواندن ضرورت مدیریت شرایط تحریم نقش تحریم ها را در شرایط بد اقتصادی را کم دانسته بود، که این موضعگیری وی در پس از انتخابات و روی کار آمدن دولت تدبیر با تغییر بنیادین مواجه شده و خود روحانی به اصلی ترین داعیه دار نقش مهم تحریم در وضعیت اقتصادی بدل شد. در همین رابطه روحانی در 22 فروردین 1392 تاکید می کند : «که بدون کاهش تحریم‌ها هم می‌توان اقتصاد را نجات داد»؛ سخنی که سه سال از عمر آن می گذرد اما دولت روحانی با تحریم و بدون تحریم نتوانسته است فکری به حال وضعیت نامناسب اقتصادی کند.

در همین رابطه دولت یازدهم که با وعده های رنگانگ تا حدودی افکار عمومی را برای پذیرش برجام آماده کرده بود در پسابرجام با مشکل اساسی در تحقق وعده هایش مواجه شده است به صورتی که به نظر می رسد این وعده ها در اولویت های دولت یازدهم جایی ندارد. در خصوص علت یابی آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- در طول دوران پسابرجام دولت یازدهم در تحقق وعده هایش با تحولات ناگهانی منطقه ای و بین المللی مواجه شده است، به صورتی که سقوط ناگهانی قیمت جهانی نفت تاثیر مهمی در کاهش درآمدهای نفتی گذاشته است. در همین رابطه تحلیل گران مسائل سیاسی و اقتصادی نفت موضع گیری و تصمیمات دولت تدبیر را نیز در این سقوط قیمت دخیل دانسته اند.

نکته قابل تامل دیگر در خصوص کاهش قیمت نفت موضوع افزایش سطح تولید و فروش نفت در دولت یازدهم است که بر همین مبنا دولت یازدهم به واسطه برداشته شدن برخی از تحریم ها آزادی عمل بیشتری در فروش نفت داشته است که همین موضوع درآمدهای نفتی را افزایش داده و بهانه دولت در خصوص کاهش قیمت نفت را تا حدود زیادی غیرواقع بینانه نشان می دهد.

2- دولت یازدهم در راستای همراه کردن افکار عمومی با خود در موضوع برجام و مذاکرات هسته ای تمام توان خود را برای دادن وعده های شعاری و با رنگ و بوی تبلیغاتی صرف کرده و اکنون که در تحقق این حجم گسترده از وعده ها قرار گرفته است به هر طریق ممکن در پی شانه خالی کردن از آن است زیرا این وعده های زیاد و غیرواقع بینانه تا حدودی غیرقابل تحقق است.

3- از دیگر سو دولت یازدهم علی رغم شعارها و وعده های اقتصادی در تدوین اولویت های خود دیگر مسائل را جایگزین اقتصاد کرده است به صورتی که در یک نگاه کلی می توان از دغدغه هایی اطلاع یافت که نه اقتصادی بلکه در مواردی حتی در حوزه اختیارات دولت نبوده است که می توان از دغدغه دولت در مسائل و جناح بازی های سیاسی و تلاش برای رفع حصر فتنه گران نام برد.

آن چه که مسلم است دولت روحانی برای تحقق وعده های رنگانگ خود تلاشی را در طول این سه سال نداشته است و به جای پرداختن به آن همیشه از تحریم به عنوان کلید توجیه استفاده کرده است.

روحانی در مصاحبه مطبوعاتی اخیر خود با گرفتن ژست طلب کارانه تاثیرات برجام را مانند آفتاب تابان دانست که این رویکرد روحانی را می توان جدیدترین تاکتیک روحانی برای فرار از پاسخ گویی دانست (لینک کامل خبر). در همین شرایط است که روحانی و همفکرانش بار دیگر با ادابیات خاص خود به دنبال مطرح کردن برجام های دیگری هستند که با اندک توجهی به خوبی می توان از ماهیت غیراقتصادی آن ها اطلاع یافت.

آنچه مهم است مردم هستند که علی رغم وعده های دولت تاثیر برجام را بر سرسفره های خود احساس نکرده و از شرایط بد اقتصادی روز به روز متضرر می شوند.