نظری بر کتاب زهرایی علامه سید جعفر شهیدی؛
نگاهی به برجسته ترین کتاب تحلیلی پیرامون زندگی حضرت زهرا (س)
دوران زندگی حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) یکی از برجسته ترین و در عین حال مهم ترین دوران تاریخ صدر اسلام است.
به گزارش شاهین نا، به نقل از صاحب نیوز، همراهی حضرت زهرا (سلام الله علیها) با رسول عظیم الشأن اسلام، حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) درایام بعثت و پیش از هجرت به ویژه در دوران پس از رحلت حضرت خدیجه (سلام الله علیها) و نیز همراهی و حضور در کنار امیرالمومنین (علیه السلام) در دوران زندگی مشترک با ایشان در مدینه النبی و روزهای سخت و محنت آمیز پس از رحلت پیامبر اسلام، همگی لحظه هایی حساس، آینده ساز و مهم در تاریخ پر فراز و نشیب آن روزها بوده اند.
از این رو بررسی و آشنایی با دوران زندگی حضرت زهرا (سلام الله علیها) از اهمیت ویژه و به سزایی برخوردار بوده که این موضوع در دوره های مختلف، مورد عنایت و توجه علما، دانشمندان و نویسندگان دینی و تاریخی قرار گرفته و در این میان، آثار مختلفی تولید و منتشر شده است.
یکی از موثرترین و پرمخاطب ترین کتاب هایی که به بررسی زندگی دختر رسول خدا، حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) پرداخته، کتاب «زندگانی حضرت زهرا (س)» اثر قلم توانا و تحلیلی «علامه دکتر سید جعفر شهیدی» است.
«علامه سید جعفر شهیدی» در سال ۱۲۹۷ هجری خورشیدی در یکی از محلات قدیمی شهر بروجرد به دنیا آمد.
«علامه شهیدی» رئیس مؤسسه لغت نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی، استاد تمام دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و از پژوهشگران برجسته زبان و ادبیات فارسی، فقه و تاریخ اسلام بود.
در سال ۱۳۲۰ برای تحصیل علوم دینی و فقه و اصول راهی نجف شد و تحصیلات حوزوی اش را در این شهر زیر نظر آیات عظام سید حسین طباطبائی بروجردی و سید ابوالقاسم خویی طی کرده و به درجه اجتهاد رسید. وی پس از آن، چند سالی را در قم سپری و از محضر آیت‌الله بروجردی و بسیاری از مراجع و بزرگان دینی آن دوره استفاده کرد.
«دکتر شهیدی» از شاگردان برجستهٔ علی‌اکبر دهخدا و بدیع‌الزمان فروزانفر در دانشگاه تهران بود و در سال ۱۳۴۰ دکترای خود را در رشته ادبیات فارسی و تاریخ دریافت کرد. او به جز همکاری در تدوین فرهنگ معین و لغت‌نامه دهخدا، چند عنوان ترجمه و تصحیح و تعداد زیادی تألیف دارد.
از وی آثاری همچون شرح نفیس و کم نظیر نهج البلاغه، شرح مثنوی، عرشیان، قیام حسین (ع)، زندگانی علی بن الحسین (ع)، شیرزن کربلا، ابوذر غفاری، زندگانی امام صادق (ع( و … منتشر شده است.
«علامه جعفری» در کتاب «زندگانی حضرت زهرا (س)» با قلمی مستدل و به دور از تعصب به بررسی زوایای گوناگون زندگی آن حضرت پرداخته و گزارشی از زندگی زهرای مرضیه (سلام الله علیها) ارائه کرده است.
«مرحوم شهیدی» در قالب عبارت‌ها و جمله‌های ساده و روان، تلاش کرده تا شخصیت عبادی، اخلاقی و سیاسی آن حضرت را به مردم معرفی کند.
«دکتر شهیدی» در این کتاب تنها به سرگذشت نگاری و بیان آنچه بر حضرت گذشت، بسنده نکرده، بلکه با نگاهی تحلیلی و نقادانه به کاوش فضای تاریخی آن روزها پرداخته و با ارائه رویدادهایی تاریخی و آموزنده به پژوهش پیرامون نقاط پربحث آن ایام پرداخته است.
این موضوع، کمک شایانی به خواننده در درک و فهم بهتر شرایطی که حضرت فاطمه (سلام الله علیها) در آن قرار داشتند، می کند.
از ویژگی های بارز آثار استاد شهیدی، پرهیز و دوری از مجادلات کلامی و تاریخی و پیگیری وقایع و موضوعات بر مبنای مستندات تاریخی است. کشف حقایق و واقعیت مباحث تاریخی، موضوعی است که به شکل کاملا بارز و مشخصی در آثار «علامه شهیدی» دیده می شود؛ موضوعی که در کتاب «زندگانی حضرت زهرا (س)» نیز به وضوح قابل مشاهده است.
از دیگر نکات و موضوعات مهم و برجسته ای که در این کتاب دیده می شود، استفاده نویسنده از منابع غیر شیعی به ویژه در موضوعات مهم و دارای اختلاف است. به عنوان مثال در این کتاب به شخصیت‌ها و نویسندگانی مانند نقیب بصری و یا ابن ابی‌الحدید اشاره شده که شیعه نبوده، و از علمای صاحب نام اهل سنت هستند.
مرحوم شهیدی در این کتاب موضوعاتی همچون ماجرای فدک و خطبه فدکیه و حتی قضیه آتش زدن درب خانه حضرت را به نقل از اینان بازگو نموده است که این موضوع خود بر ارزش و اهمیت کتاب افزوده و نشان از تلاش نویسنده برای بررسی موضوع از منظر ناظری بی طرف بوده است.
ایشان در نقل قضایای مربوط به آتش زدن درب خانه امیرالمومنین (علیه السلام) چنین نوشته اند: « اکنون که مشغول نوشتن این داستان هستم کتاب ابن‌عبدربه اندلسى (عقد الفرید) و انساب الاشراف بلاذرى را پیش چشم دارم. داستان را چنانکه نوشته شد از آن دو کتاب نقل مى‌کنم. بسیار بعید و بلکه ناممکن مى‌نماید چنین داستانى را بدین صورت، هواخواهان شیعه یا دسته‌هاى سیاسى موافق آنان ساخته باشند، چراکه دوستداران شیعه در سده‌هاى نخستین اسلام نیرویى نداشته و در اقلیت به سر مى‌برده‌اند، چنان که مى‌بینیم این گزارش در سندهاى مغرب اسلامى هم منعکس شده است، بدین ترتیب احتمال جعل در آن نمى‌رود. در کتاب‌هاى دیگر هم مطالبى از همین دست ملایم‌تر یا سخت‌تر دیده مى‌شود»
«زندگانی حضرت زهرا (س)» اثر قابل تقدیر و شایسته «علامه سید جعفر شهیدی» را «دفتر نشر فرهنگ اسلامی» تاکنون بیش از چهل بار منتشر کرده است.
خواندن این کتاب تاریخی ـ تحلیلی در روزهای فاطمیه ضمن آنکه فرصتی برای فهم و آشنایی بیشتر با برهه های مختلف زندگی حضرت زهرا (سلام الله علیها) فراهم می کند، خواننده را به سوی نگاهی تحلیلی به مهمترین موضوعات و حوادث پس از رحلت جانگداز پیامبر اسلام (ص) رهنمون خواهد شد.
فرصت خواندن «زندگانی حضرت زهرا (س)» را از دست ندهید.