متن کامل اظهارات گستاخانه شرمن در مورد برنامه هسته‌اي در سنا

“صبح بخیر رئیس “منندز”،‌جناب “کروکر” و اعضای محترم کمیته. از فرصتی که به من دادید تا به مذاکارت هسته ای با ایران بپردازیم سپاسگذارم. من به اینجا آمده ام تا درباره برخی اهداف مشترک به شما اطمینان خاطر بدهم و آن “جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی است.” با ادغام دیپلماسی و رژیم تحریم‌های سخت بر روی ایران، من اطمینان دارم که امروز به هدفی فراتر از توافق هسته‌ای اخیر دست یافته‌ایم.

در چند دقیقه‌ای که در خدمت شما هستم می‌خواهم توضیح دهم که در ماههای آینده چه برنامه‌هایی را مدنظر داریم. همچنین به اهدافی اشاره خواهم کرد که در توافق ژنو گنجانده نشده ولی بسیار مهم است.

در ادامه امیدوارم بتوانم به طور کامل توضیح دهم که در چند ماه آتی به کدامین سمت و چرا به این سمت پیش خواهیم رفت. همچنین آخرین اطلاعات مربوط به اقداماتی را در اختیار شما می‌گذارم که بخشی از مذاکرات گروه 1+5 نیست اما به همان اندازه اهمیت دارد: تلاش‌های ما برای پاسخگو نگاه داشتن ایران در قبال تضییع حقوق بشر، حمایت از تروریسم و فعالیت‌های بی‌ثبات کننده در خارج از مرزهای این کشور.

مدت مدیدی است که دریافته‌ایم که برنامه هسته‌ای ایران یکی از جدی‌ترین تهدیداتی است که امنیت ملی آمریکا و منافع ما در خاورمیانه با آن مواجه است. ایران اگر به سلاح هسته‌ای دست یابد، خاورمیانه را بی‌ثبات خواهد کرد، متحدین و شرکای ما در منطقه را در معرض خطر قرار می‌دهد و نظام جهانی منع گسترش تسلیحات هسته‌ای را ضعیف می‌کند. گروه 1+5 (چین، فرانسه، روسیه، انگلیس، آمریکا و آلمان همگام با کاترین اشتون، نماینده ارشد اتحادیه اروپا) که به طور کامل از جدی بودن این چالش آگاهی دارد، در چند ماه گذشته درگیر مذاکراتی پیوسته با ایران بر سر برنامه هسته‌ای این کشور بوده است. در 24 نوامبر سال 2013 گروه 1+5 نخستین گام مهم خود را به عنوان بخشی از فعالیت دیپلماتیک خود برداشته و با ایران بر سر برنامه اقدام مشترک به توافق رسید. این برنامه مشترک به طور مرحله‌ای در شش ماه آتی اجرا خواهد شد تا در عین حال که فضای مناسبی را برای مذاکرات بیشتر برای رسیدن به یک راه‌حل جامع بلند مدت فراهم می‌آورد، در کوتاه مدت مانع آن شود که ایران از راه‌های مختلف به سمت سلاح هسته‌ای حرکت کند.

کمی بیش از دو هفته قبل، در تاریخ بیستم ژانویه 2014، برنامه اقدام مشترک اجرایی(JPOA) شد. همانطور که رئیس جمهور یادآور شد، اجرای (JPOA)  برای اولین بار در یک دهه گذشته ایران را ملزم به انجام اقدامات مشخصی می‌کند که پیشرفت برنامه هسته‌ای آن را متوقف کرده و در بخش‌های کلیدی آن را به عقب بازمی‌گرداند. بالاخص، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در 20 ژانویه تأیید کرد که ایران تولید اورانیوم 20 درصد غنی شده خود را متوقف کرده است؛ آبشارهای سانتریفیوژی را از کار انداخته است؛ در حال رقیق کردن ذخیره کنونی اورانیوم 20 درصد غنی شده می‌باشد و به تبدیل اورانیوم 20 درصد غنی شده به سوخت اکسیدی ادامه می‌دهد تا به غنایی برسد که پیش از این تولید می‌شد، لذا در پایان این بازه شش ماهه همه ذخیره اورانیوم 20 درصد غنی شده ایران، امحاء خواهد شد؛ نصب سانتریفیوژهای جدید در تأسیسات نطنز و فوردو را متوقف کرده است؛ و هیچ قطعه جدید راکتوری را در تأسیسات اراک نصب نکرده است. بعلاوه، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد شفاف سازی و نظارت اعلام کرده است که ایران برخی از اطلاعاتی را که بنا به الزام (JPOA) باید فراهم کند، تحویل می‌دهد و در حال حاضر با آژانس همکاری می‌کند تا دسترسی به تأسیسات هسته‌ای خود را فراهم کند. به منظور اجرای مسئولیت‌هایی که (JPOA)  تعیین کرده است، آژانس حجم تیم نظارتی خود را دو برابر می‌کند و ادوات نظارتی بیشتری را در تأسیسات هسته‌ای ایران نصب می‌کند. اندازه این تیم و دسترسی که بنابر برنامه اقدام مشترک تعیین شده است، به معنای آن است که نظارت جامعه بین‌الملل از برنامه هسته‌ای ایران به میزان قابل توجهی افزایش یافته و تقویت می‌شود.

این اولین گام مهمی است که برداشته شد و ظرف مدت شش ماه آتی، ایران ملزم به انجام اقدامات بیشتری است که ما را در وقت مناسب از هرگونه میانبرزدن ایران در تأسیاست غنی سازی اعلانی ایران باخبر می‌سازد و امکانات نظارتی جدیدی را فراهم می‌آورد که هرگونه انحراف ادوات و مواد برای انجام برنامه غنی سازی مخفیانه را آشکار می‌سازد. برخی به حق از ما پرسش کردند که چرا باید به ایران اعتماد کرده و باور کنیم که به این تعهدات پایبند می‌ماند. همانطور که رئیس جمهور در سخنرانی سالانه خود گفت، این مذاکرات بر پایه اعتماد انجام نشده است؛ هرگونه توافق بلند مدت‌تری که به آن برسیم باید بر اساس اقدامات و محدودیت‌های قابل تأیید باشد که ما و جامعه بین‌المللی را متقاعد می‌کند که ایران در حال تولید یک بمب هسته‌ای نیست.

همانطور که همکارم، یعنی جناب آقای کوهن، معاون وزیر امور خارجه، در بیانیه خود توضیح خواهد داد، آمریکا و اتحادیه اروپا نیز مجموعه‌ای از اقدامات را در 20 ژانویه آغاز کردند تا به طور محدود، موقت و قابل بازگشت، بخشی از تحریم‌هایی را که به عنوان بخشی از برنامه اقدام مشترک متعهد شدیم، بردارند، از جمله: انجام اقدامات لازم برای متوقف کردن اقداماتی که بیش از پیش صادرات نفت خام ایران را کاهش می‌دهد و اجازه دادن به شش مشتری کنونی نفت ایران به ادامه خرید خود در همین سطح اندک آن هم برای بازه زمانی تعیین شده در برنامه اقدام مشترک؛ لغو اقداماتی مشخص که در مدت تعیین شده در برنامه اقدام مشترک، تحریم‌های وضع شده بر افراد غیر آمریکایی را تعلیق می‌کند که در تراکنش‌های مربوط به صادرات محصولات پتروشیمی، طلا و فلزات باارزش از ایران و واردات کالا و خدمات مربوط به بخش خودرو در ایران، دخالت دارند. همچنین، اتحادیه اروپا حجم آن دسته از نقل و انتقالات مالی خود به ایران و از ایران به اروپا را افزایش می‌دهد که بدون مجوز پیشینی برای اتحادیه اروپا مجاز بود.

به عنوان بخشی از برنامه اقدام مشترک، دولت در همکاری با شرکای خود و ایران می‌کوشد تا مکانیسمی را تعریف کند تا فرایند پرداخت برای تراکنش‌های بشر دوستانه تسهیل گردیده و ایران قادر باشد هزینه‌های داروی خود را پرداخت کند ـ که پیش از این هم آشکارا از تحریم‌های کنگره مستثنا شده بود ـ همچنین، ایران می‌تواند هزینه تحصیلی دانشجویان خود در خارج از کشور و هزینه‌های مربوط به سازمان ملل را پرداخت کند. آمریکا همچنین ملزم است تا مجوز لازم برای انجام تراکنش‌های مربوط به قطعات یدکی، خدمات نظارتی و دیگر سرویس‌های مربوط به بخش امنیت هواپیمایی ایران و خطوط هوایی تجاری تحریم نشده را صادر کند.

در نهایت اینکه در تاریخ 1 فوریه، دولت آمریکا بازگشت 550 میلیون دلار از عواید ایران را که در حساب‌های خارجی مسدود شده بود، تسهیل کرد. این تراکنش بخشی از توافقی بود که به ایران اجازه می‌دهد تا به 4.2 میلیارد دلار از عواید مسدود شده خود دست پیدا کند ـ به صورت اقساط ماهانه تا 20 جولای سال جاری ـ البته مشروط به اینکه به تعهدات خود در برنامه اقدام مشترک پایبند باشد.

پیش از ادامه بحث در مورد اینکه در دور بعدی مذاکرات با ایران چه انتظاری داریم، اجازه می‌خواهم چند نکته را ذکر کنم. اول  اینکه شماری از کارشناسان برنامه اقدام مشترک را به باد انتقاد گرفته و مدعی هستند که ما از ابتدا باید بر سر برنامه هسته‌ای ایران به توافقی جامع با این کشور می‌رسیدیم. اگر واقعاً به این نتیجه رسیده بودیم که می‌توانیم توافقی جامع را از همان ابتدا در یک بازه زمانی کوتاه منعقد سازیم، بدون هیچ شکی چنین می‌کردیم. اما مشخص شد که روند یکچنین مذاکراتی زمان‌بر است و می‌خواستیم مطمئن شویم که در این بازه زمانی حائل، ایران در نگران کننده‌ترین بخش‌های برنامه هسته‌ای خود، پیشرفتی حاصل نمی‌کند. اگر ما به انعقاد توافق برنامه اقدام مشترک نائل نمی‌شدیم، ذخیره اورانیوم 20 درصد غنی شده ایران افزایش پیدا می‌کرد، ایران سانتریفیوژ‌های سریع‌تر و پیشرفته‌تری را نصب می‌نمود و ایران در کار راکتور اراک پیشرفت حاصل می‌کرد. اما برنامه اقدام مشترک ایران را ملزم ساخت تا پیشرفت برنامه خود را متوقف سازد، بخشی از وجوه کلیدی آن را به عقب بازگرداند و به ما زمان و فضای لازم را بدهد تا برای رسیدن به یک راه‌حل جامع بلند مدت که همه نگرانی‌های ما را به طور دائمی از بین می‌برد، مذاکرات را ادامه دهیم.

دوم اینکه برخی مدعی هستند که برنامه اقدام مشترک رژیم بی‌سابقه تحریم‌ها را که در همکاری با کنگره بنا کردیم، تضعیف می‌کند و به اقتصاد ایران فضای تنفس کافی را می‌دهد تا خود را از فشارها رها شده یافته و به مذاکرات برای رسیدن به یک راه‌حل جامع ادامه ندهد. از نظر ما چنین ادعایی باطل است. ساختار اصلی تحریم‌ها مستحکم باقی خواهد ماند و خلاصی از تحریم‌ها که به واسطه برنامه اقدام مشترک برای ایران تضمین شده آشکارا و به عمد به نحوی تنظیم شده همچنان فشار بر ایران حفظ شود و ما توانایی آن را داشته باشیم که برای رسیدن به یک راه‌حل جامع، به مذاکرات ادامه دهیم. تحلیل‌های ما نشان می‌دهد که برنامه اقدام مشترک برای ایران هیچ منفعت اقتصادی قابل توجهی فراهم نمی‌آورد، به ویژه منفعتی که بتواند مشکلات اقتصادی بسیار ایران را حل کند. هر چند که ارزش پولی ایران پس از انتخاب رئیس جمهور روحانی و بلافاصله پس از اعلان تصویب برنامه اقدام مشترک تا حدودی بالا رفت، اما اکنون در همان سطحی باقی مانده که در حال تنظیم برنامه اقدام مشترک بودیم. با اعمال تحریم‌ها از سال 2011 تا کنون صادرات نفت ایران60 درصد کاهش یافته که با اجرای برنامه اقدام مشترک نیز این میزان صادرات افزایش چندانی نخواهد داشت. این به معنای آن است که همزمان با اجرای برنامه اقدام مشترک، در مقایسه با سال 2011، ایران همچنان هر ماه 4 تا 5 میلیارد دلار را از دست خواهد داد. 4.2 میلیارد دلاری که قرار است ظرف مدت شش ماه به ایران عودت داده شود، تنها بخش اندکی از 100 میلیارد دلاری است که در حساب‌های خارجی مسدود شده که بخش قابل توجهی از این مبلغ نیز محدود‌الاستعمال و یا غیر قابل دسترسی است. همچنین چارچوب زمانی شش ماهه این امکان را از ایران صلب می‌کند تا تجارت بلند مدتی را آغاز کند، حتی در بخش‌هایی که ما قول برداشته شدن تحریم‌ها را داده‌ایم.

هیچ شکی نیست که شرکت‌ها بسیاری نیم نگاهی به ایران دارند. همواره گفته‌ایم که ایران و مردم آن، از ظرفیت بسیار بالایی برخوردارند. اما ما ـ یعنی وزارت امور خارجه و وزارت دارایی ـ به کشورها و شرکت‌های سراسر جهان اعلان کرده، می‌کنیم و خواهیم کرد که با شدت و حدت تمام بخش قابل توجهی از تحریم‌های خود را همچنان اعمال می‌کنیم. در 12 دسامبر سال 2013، شماری از شرکت‌ها و افرادی را که در تکثیر مواد مرتبط با تسلیحات کشتار جمعی دخالت داشته و تلاش می‌کردند تا تحریم‌های آمریکا علیه ایران را دور بزنند، تحریم کردیم. ما هوشیارانه به این اقدامات خود ادامه می‌دهیم و با چشمانی باز همه چیز را کنترل می‌کنیم. همین هوشیاری است که هیئت‌های تجاری مختلفی که شاهد سفرشان به ایران هستیم، مشتاق و نه کارآمد، باقی نگاه می‌دارد.