چگونه فن بیان موثری داشته باشیم؟(قسمت دوم)

به گزارش  پایگاه خبری شاهین نا؛ در قسمت اول مقاله با جنبه های لهجه و شناخت صدا، بر سخنرانی و فن بیان موثر آشنا شدید، حال در این شماره دو عامل اثر گذار دیگر را به شما معرفی می کنیم.

تاثیر نفس کشیدن و تولید گفتار بر صدا و سخنرانی:

صدا در واقع واکنشی به احساسات محسوب می شود. با این وجود، ممکن است تمرینات فیزیکی به تلطیف شدن صدای شما کمک کند. در واقع مانند روشی که افراد از صدای خود به صورت حرفه ای برای تدریس استفاده می کنند و صدای خود را در بهترین شرایط و حالت برای تغییرات آوایی حفظ می کنند.

زمانی که فردی تحت فشار و استرس باشد، الگوهای تنفسی او تغییر می کنند. هنگامی که ماهیچه ها منقبض می شوند، شش ها نمی توانند از تمام ظرفیت خود استفاده کنند؛  یا هنگامی که فردی عصبی و دچار اضطراب می شود، معمولا نشانه آن این است که در ناحیه گردن و ریه فشار احساس می کند. هنگامی که این مساله اتفاق می افتد، میزان تنفس افزایش یافته و هوای زیادی استنشاق می شود. اما به دلیل تنفس سریع دم و بازدم به اندازه کافی طول نمی کشد. تنفس مناسب به دو دلیل اهمیت و ضرورت دارد:

1. استفاده از تمام ظرفیت شش ها باعث می شود که تنفس میزان صدا را حفظ کرده و آن را قوی، پر انرژی و بهتر کند. این کار به افرادی که صدای نازک دارند و یا کسانی که نسبت به شنیده نشدن صحبتهای خود هراس دارند، کمک شایانی می کند. در واقع کنترل حجم صدا در شکم صورت می گیرد، نه در گلو. در نتیجه تنفس با بیشترین حجم، کنترل بیشتر صدا را امکان پذیر می کند.
2. تنفس منظم و عمیق اثر آرام بخشی و درمانی دارد، زیرا باعث کاهش فشار و تمدد اعصاب می شود. افرادی که آرامش دارند، تعادل، برخورد و اعتماد به نفس بالایی نیز دارند. کاهش فشار فیزیکی، استرس ذهنی را کاهش می دهد و ذهن را برای خلاقیت بیشتر آماده می کند.

تمرین تنفس

1. در وضعیت راحتی بایستید به طوری که پاها از هم فاصله داشته و به زانوها و کمر فشاری وارد نشود. در این وضعیت صاف بودن ستون بدن، تعادل سر و رهاسازی ماهیچه ها را حفظ کنید.
2. تنفس دم و بازدم را با شمارش یک تا سه انجام دهید.
3. سعی کنید که شانه ها هنگام تنفس از همدیگر فاصله نگیرد. از طریق بینی خود نفس بکشید و از دهان خود هوا را خارج کنید. به صورت آگاهانه تنفس خود را تا پر شدن انتهای شش ها ادامه دهید.
4. کف دست خود را در مقابل شکم خود قرار دهید تا حرکت آن احساس شود. هنگام خارج کردن هوا، به آرامی به دست خود فشار بیاورید.
5. این تمرین را چند بار انجام دهید.

با توجه به شرایطی که بعد از چند روز از انجام این تمرین به دست آورده اید، مقدار شمارش تنفس خود را به تدریج از سه به چهار، پنج و شش برسانید. سپس سعی کنید تا شمارش ده جریان این نوع تنفس را تمرین کنید.با تمرین این نوع تنفس دیگر احساس «نفس نفس زدن» یا کمبود آن هنگام سخنرانی و صحبت به شما دست نخواهد داد.

تولید گفتار:

با درک سه عنصر تولید گفتار می توان سخنرانی موثری داشت:

حجم صدا- طوری که صدا شنیده شود.

شفافیت در صدا- طوری که فهیمده شود.

تنوع و ریتم- تا توجه افراد را جلب کند.

حجم صدا: در واقع منظور از حجم صدا این نیست که شما حجم صدای خود را کنترل کنید. برخی افراد معمولا صدای پایینی دارند و به صورت فیزیکی نمی توانند صدای بلندی تولید کنند. علاوه بر این وقتی مقدار صدا افزایش یابد، کیفیت صدا کاهش می یابد. به جای این که حجم صدا بیشتر شود، بهتر است که واضح تر و رساتر شود. تنفس به حجم صدا کمک می کند و صدای رساتر به تنفس بیشتری نیاز دارد.

همچنین در نظر داشته باشید که وقتی برای گروهی سخنرانی می کنید، قرار نیست صرفا برای افراد اول صف و کسانی که نزدیک به شما هستند، صحبت کنید. بلکه باید صدای شما به دورترین فرد نیز برسد. با داشتن صدای رساتر که در مقابل صدای بلند قرار دارد، سخنرانی شما مثبت خواهد بود.

شفافیت: برخی افراد عادت دارند که با کمترین حرکت لب ها صحبت کنند. یکی از دلایل عدم تولید آوا، قادر نبودن به سخنرانی با حرکت دادن لبها و دهان باز است. زیرا صدا در دهان بسته مانده و خارج نمی شود. برای ارائه بهترین سخنرانی باید از حرکت دادن چانه ها و باز کردن دهان استفاده کرد تا صدای مناسبی ایجاد شود و توجه افراد را به کلمه های ادا شده جلب کند. این مساله به مخاطب شما اجازه می دهد تا لب خوانی نیز داشته باشند.

تنوع و ریتم: برای سخنرانی موثر و جذاب، بایستی از تکنیک های خاصی استفاده کنید. وقتی شما به ایراد سخنرانی می پردازید، باید توجه داشته باشید که باید از آنها استفاده درستی داشته باشید . با توجه به این که کلمات معانی را انتقال می دهند، نحوه بیان آنها احساسات و عواطف را منعکس می کند. با توجه به این نکته می توان تنوع صدا را با استفاده از تغییر عناصر زیر ایجاد کرد:

• سرعت: اگر سخنرانی با ریتم سریع باشد، آنگاه شنوندگان زمانی را برای درک آنچه شنیده اند، نخواهند داشت.
• حجم صدا: با کم و زیاد کردن حجم صدا، می توانید تاکید را در صحبت خود ایجاد کنید. اگر شما حجم صدا را به پایین ترین درجه در یک یا دو جمله برسانید، باعث جلب توجه مخاطب خود می شوید. فقط باید مراقب باشید که از این تکنیک زیاد استفاده نکنید.
• درجه، انعطاف و تاکید: وقتی شما در حضور جمعی صحبت می کنید، با استفاده از قدرت و هیجان صدا تا جایی که ممکن است اطلاعات به افراد انتقال داده می شود. این بدین معنا نیست که صدا را در هر شرایط و موقعیتی بدون کنترل افت و خیز آن ادا گردد، بلکه باید برای جذابیت آن تلاش شود. به یاد داشته باشید هنگام تشویش و هیجان، کم و زیاد شدن ریتم صدا باعث افزایش حجم آن می شود. همچنین تاکید بر کلمات و جملات خاص به اهمیت جلوه دادن مطالب و اضافه کردن تنوع سخنرانی کمک می کند.
• مکث: توقف ها در سخنرانی بسیار مفید هستند. می توانید از آنها برای برجسته و پر رنگ کردن اهمیت گفته های بعدی خود به منظور جلب توجه مخاطبان استفاده کنید. مکث یعنی اینکه چند ثانیه ای سکوت کنید. شنوندگان هنگام مکث مفاهیم گفته شده شما را تفسیر می کنند. بنابراین بهتر است چند ثانیه سکوت کنید. مکث های به موقع نشانه اعتماد به نفس و صلابت شما در سخنرانی است.

چگونه فن بیان موثری داشته باشیم؟ قسمت اول

منبع : Skills You Need