سرانه تولید قارچ در ایران 1.2 کیلوگرم است، در حالی که میانگین سرانه تولید جهان 1.1 کیلوگرم است، بنابراین تولید قارچ ایران رقمی بالاتر از سرانه جهانی را نشان می دهد که در نوع خود جالب توجه است. اما سرانه مصرف قارچ خوراکی در کشورهای چین و آمریکا 5 کیلوگرم، در اروپا 4 کیلوگرم و در ایران فقط 1.2 کیلوگرم است.
هم اکنون کشور چین با 688 هزار تن و هلند با 278 هزار تن کنسرو و تازه خوری قارچ خوراکی اولین و دومین صادرکننده این محصول در جهان به شمار می روند، در حالی که ایران در این زمینه صادرات ناچیزی دارد. در حال حاضر به طور رسمی سالانه حدود 1800 تن قارچ خوراکی از کشور صادر می شود.
شروع پرورش قارچ در انباری خانه پدری
بالا بودن سرانه تولید قارچ در ایران معلول گسترش پرورش این محصول به صورت خانگی است. طی سال های اخیر خیلی ها با طی دوره های آموزشی ساده و استفاده از فضاهای بلااستفاده منزل نظیر پارکینگ، زیر زمین و انباری به پرورش قارچ روی آورده اند و از این محل به کسب درآمد پرداخته اند. خانم سیده آسیه حسنی از جمله همین افراد است. او در سومین دوره همایش طلایه داران اقتصاد مقاومتی به عنوان تولید کننده برگزیده مورد تقدیر قرار گرفت.
سیده آسیه حسینی درباره نحوه ورودش به عرصه پرورش قارچ میگوید: “وقتی همسرم بعد از 13 سال فعالیت در شغل دولتی مشمول تعدیل نیرو شد و کار خود را از دست داد با مشکلات مالی زیادی روبرو شدیم. مخصوصا که تا مدت ها نتوانست شغل جدیدی پیدا کند. تصمیم گرفتم برای کمک به حل مشکل مالی خانواده به مشاغل خانگی روی بیاورم و عرصه پرورش قارچ را انتخاب کردم.”
او می افزاید: “همسرم در آغاز کار مخالف کار پرورش قارچ بود چون فکر می کرد حتما ضرر خواهم کرد و مشکلاتمان بیشتر می شود. اما در نهایت با اصرار کار را در انباری منزل پدرم آغاز کردم. اوایل کار به دلیل بی تجربه بودن، قارچ ها از بین رفت و دچار ضرر شدم اما با کسب تجربه و استفاده از دانش پرورش قارچ به درآمدزایی مناسب رسیدم.”
حالا شغل شوهرم پرورش قارچ است
این فعال اقتصادی خاطرنشان می کند: “همسرم با دیدن موفقیتم در پرورش قارچ، آرام آرام نظرش تغییر کرد و پذیرفت که این کار توجیه اقتصادی دارد. حالا شغل شوهرم پرورش قارچ است و کارگاه را او اداره می کند. با درآمد حاصل از فروش قارچ ها و دریافت 22 میلیون تومان تسهیلات اقتصاد مقاومتی از بسیج سازندگی توانستیم دو کارگاه 100 متری دیگر نیز راه اندازی کنیم و کار تولیدی را توسعه دهیم.”
بسیاری تصور می کنند از آنجایی که تولید قارچ به صورت خانگی نیز انجام می شود، اصطلاحا دست توی کار زیاد شده و بازاریابی برای محصول کار مشکلی است. سیده آسیه حسینی با این دیدگاه موافق نیست و می گوید: “ما مشکلی برای بازاریابی نداریم، در واقع با تقاضای مضاعف نیز روبرو هستیم و مشتری ها خودشان به سراغمان می آیند. البته باید به این نکته توجه کرد که به طور کلی بازار قارچ در استان هایی که از گردشگران بیشتری پذیرایی می کنند، بهتر است زیرا در این استان ها رستوران های بیشتری وجود دارد و به طور طبیعی مصرف قارچ بالاتر از سایر استان هاست. استان مازندران که ما در آن ساکن هستیم همین وضعیت را دارد.”
او درباره میزان درآمدش از پرورش قارچ اظهارمی کند: ” در هر دوره 70 روزه پرورش قارچ، 15 میلیون تومان قارچ می فروشم که رقمی نزدیک به 7 میلیون تومان آن سود خالص است. بخش بیشتر هزینه های تولید قارچ به قیمت بالای کمپوست باز می گردد.”
علاقه مندان از کجا و چگونه شروع کنند؟
این فعال اقتصاد مقاومتی در این باره که علاقمندان به پرورش قارچ باید کار خود را از کجا شروع کنند، می گوید: “هر کس قصد پرورش قارچ دارد باید اطلاعات لازم و دانش اولیه را در این زمینه کسب و در کلاسهای پرورش قارچ شرکت کند زیرا قارچ بسیار حساس است و تنظیم دما و رطوبت محیط از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از ویژگی های منحصر به فرد عرصه پرورش قارچ نیاز پایین آن به هزینه و سرمایه گذاری است.”
سیده آسیه حسینی می افزاید: “خوب است از مساحت های کم شروع کنند تا تجربه بدست آورند. مثلا در یک اتاق 10 متری با 1 میلیون تومان سرمایه می شود پرورش قارچ را آغاز کرد. برای شروع به کار، محلی از خانه که می تواند حمام، اتاق بدون استفاده یا انباری باشد را انتخاب و به این شرط که دارای امکان تخلیه هوا باشد اقدام به آماده سازی آن کنند.”
استحکام سازه ها را جدی بگیرید
او خاطرنشان می کند: “باردهی قارچ به صورت روزانه انجام میشود بنابراین میزان تولید به تعداد روزهای باردهی تقسیم شده و شاید روزانه چند کیلو بار داشته باشیم. بهترین خریدار این شیوه از تولید در خانه معمولا همسایه ها و آشنایان هستند، به این دلیل که معمولا به دلیل کوچک بودن محیط تولید، قارچ های بدست آمده از کیفیت بهتری برخوردار هستند می توان به قیمتی بالاتر از سوپر مارکت ها و میوه فروشی ها قارچ را به فروش رساند. بعد از انتخاب محل، اولین قدم انتخاب قفسه بندی برای چیدن کمپوست هاست. نوع قفسه برای تولید در خانه با قفسه بندی قارچ دکمه ای در سالن های بزرگ تولید تفاوتهایی دارد. این تفاوتها به دلیل ارتفاع کم حمام یا اتاقهاست چراکه امکان مرتفع ساختن قفسه ها وجود ندارد و بنابراین مجبور خواهیم بود تا قفسه بندی را در حداکثر ٣ طبقه بسازیم.”
این تولید کننده قارچ درباره سازه ها می گوید: “برای ساخت قفسه ها میتوان از لوله های آب کهنه نیز استفاده کرد و در کل این بخش ارتباط مستقیم با میزان هزینه اولیه شما خواهد داشت ولی طبق تجربه شخصی برای تولید قارچ در خانه هر قدر کمتر هزینه کنید به نفع شماست و خیلی کیفیت قفسه بندی در کار ما تاثیر گذار نیست فقط نسبت به استحکام آن مطمئن شوید. برای کف قفسه ها نیز میتوانید از تسمه های پلاستیکی استفاده یا حتی طناب کشی کنید. تهویه محیط باید یکنواخت باشد و رطوبت بین 70 تا 80 درصد تنظیم شود، تقویت خاک بستر بوسیله کود مایع و برداشت به موقع قارچ ها از عوامل موفقیت در تولید است. پس از فراهم کردن این امکانات شما نیاز به کمپوست دارید تا پرورش قارچ را آغاز کنید و با کمی مطالعه در زمینه پرورش قارچ می توانید تولید کننده قارچ در منزل یا انباری خانه خود باشید.”
منبع:راه دانا
