وقتی سلامت بوی بنزین می‌گیرد/ جایگاه‌های سرطان!

به گزارش پایگاه خبری شاهین نا؛ یک محقق ایرانی در پی تحقیقات خود به نتایج جالب و در عین حال نگران کننده‌ای در مورد بنزین دست یافته است. فرهاد احمدی، محقق برگزیده در بیستمین جشنواره تحقیقات پزشکی رازی معتقد است ۵۰ درصد شیوع سرطان ها در کشور ناشی از وجود ماده‌ای در بنزین است. احمدی با بیان اینکه صحبت‌های زیادی در خصوص دلایلی همچون آلودگی‌های آب، هوا، برنج، چای، بنزین و… برای افزایش سرطان شده است، گفت:” هنوز عامل سرطان در کشور به صورت قطعی مشخص نیست، اما اخیرا تحقیقاتی را بر روی ترکیبات بنزین و ماده‌ای که به بنزین اضافه می‌شود، انجام دادیم تا میزان سرطان‌زا بودن ترکیب مهمی در بنزین را مشخص کنیم.”
تاریخچه بنزین
بنزين تركيبي از ۱۵۰ ماده شيميايي تصفيه شده نفت خام است كه به عنوان سوخت اصلي خودرو، قايق، موتورسيكلت و وسايل نقليه ديگر مورد استفاده قرار مي گيرد. این سوخت را نخستین بار در آلمان “بنزین” نامیدند و بر خلاف تصور برخی که فکر می‌کنند نام بنزین از نام برتا بنز (Bertha Benz) گرفته شده ، این نام از ماده شیمیایی بنزن به دست آمده است. این در حالی است که در بیشتر کشورهای مشترک المنافع بریتانیا به استثنای کانادا، براي اين ماده شيميايي از عبارت “پترول” استفاده می‌کنند. عبارت گازولین (GASOLENE) نيز عمدتا در آمریکای شمالی به کار می‌رود که معمولا در کاربردهای محاوره‌ای به آن “گاز” گفته می‌شود.
نکته جالب توجه این است که پیش از اختراع موتورهای درون‌سوز در نیمه‌های قرن نوزدهم، بنزین را در بطری‌های کوچک برای کشتن شپش و تخم آن می‌فروختند. در آن زمان کلمه پترول یک نام تجاری بوده و این روش درمان به علت خطر شعله ورشدن و ایجاد حساسیت پوستی برای مدت طولانی به کار نرفت.
بنزين و تركيبات موجود در آن
بنزین در پالایشگاه‌های نفت تولید می‌شود و ماده‌ای که با تقطیر از نفت خام جدا می‌شود بنزین طبیعی نام دارد. بنزین معمولی مجموعه‌ای از هیدروکربنهایی مانند پارافینها (آلکان‌ها)، نفتن ها (سیکلو آلکان‌ها) و اولفین ها(آلکن‌ها) است، به گونه ای که توده بنزین شامل هیدروکربن‌های دارای پنج تا هفت اتم کربن در هر مولکول است. این در حالی است که بسیاری از این هیدروکربن‌ها مواد خطرناکی بوده و قوانین مرتبط با آنها توسط سازمان سازمان ایمنی و بهداشت حرفه ای آمریکا وضع می‌شوند. همچنین اطلاعات ایمنی در مورد بنزین بدون سرب وجود حداقل پانزده ماده شیمیای خطرناک را در آن نشان می‌دهد که در مقادیر حجمی مختلف بنزین از پنج تا ۳۵ درصد وجود دارد. این مواد شامل بنزن (تا پنج درصد حجمی)، تولوئن (تا ۳۵ درصد حجمی)، نفتالن (تا یک درصد حجمی)، ۱ و ۲و ۴- تری متیل بنزن (تا هفت درصد حجمی)، متیل ترت-بوتیل اتر (تا ۱۸ درصد حجمی) و حدود ده ماده دیگر می‌باشد.
استاندارد آلایندگی اروپا
استانداردهای آلایندگی اروپا میزان بیشینه‌ مجاز برای انتشار گازهای آلاینده‌ خودروهای نو که در کشورهای اتحادیه اروپا فروخته می‌شوند را تعریف می‌کند. این استاندارد، انتشار اکسیدهای نیتروژن (NOx)، هیدروکربن‌ها (THC)، هیدروکربن‌های بدون متان (NMHC)، مونوکسید کربن (CO) و ذرات معلق (PM) را در بر دارد، به گونه ای که برای انواع مختلف خودرو استانداردهای گوناگونی در نظر گرفته می‌شود. این استانداردها شامل سوخت یورو ۱، یورو ۲، یورو ۳، یورو ۴ و یورو ۵ می باشد. بر این اساس سوخت یورو ۱ (۱۹۹۳) برای خودروهای سواری و تراکتورهای سبک، یورو ۲ (۱۹۹۶) برای موتور سیکلت، یورو ۳ (۲۰۰۰) برای موتور سیکلت، یورو ۴ (۲۰۰۵) برای تمام وسایل نقلیه، یورو ۵ (۲۰۰۸) و یورو ۶ (۲۰۱۴) برای سواری‌های سبک و وسایل تجاری مورد استفاده قرار می گیرد.

این در حالی است که دولت جمهوری اسلامی ایران نیز در راستای حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از آلودگی هوا، جدول زمانی استاندارد حد مجاز آلایندگی انواع خودروهای بنزینی، گازوئیلی و دو گانه سوز ساخت داخل و وارداتی و موتورسیکلت‌ها را تعیین کرده است. بر این اساس، استاندارد حد مجاز آلایندگی خودروهای سبک، سنگین و نیمه سنگین در سال‌های ١٣٨٩ و ١٣٩٠ یورو ٢ بود، اما طی سال‌های ١٣٩١، ١٣٩٢ و ١٣٩٣ این خودروها باید استاندارد یورو ٤ را کسب می کردند.
وضعیت بنزین های آلوده در ایران
اسماعيل كهرم ،مشاور رييس سازمان محيط زيست با بيان اينكه توليد بنزين‌هاي آلوده يا همان پتروشيمي مربوط به زمان تحريم است، خاطرنشان كرد: در آن زمان براي جلوگيري از كمبود بنزين دست به توليد اين دست بنزين‌ها زده شد كه اتفاقا آلوده بودند و با پس دادن بنزن به هواي محيط عامل مهمي در سرطان زايي به شمار مي‌رفتند.
وي ادامه داد: مبحث آلوده بودن بنزين‌هاي پتروشيمي شناسايي شد و امروزه شاهد توقف توليد اين بنزين‌ها و توليد بنزين يورو ۴ هستيم و ديگر اين دست بنزين‌ها به چرخه توليد برنمي‌گردد.
كهرم بيان داشت: اكنون برخي به بنزين‌هاي وارداتي گيرداده اند و آنها را عاملي در آلودگي محيط زيست مي‌دانند در حاليكه براي بسياري از ما ثابت شده است كه با حذف بنزين پتروشيمي شاهد كاهش آلودگي هوا بوديم و اين دست بنزين‌ها بودند كه با وارد كردن بنزن به هواي پايتخت موجب آلودگي هوا شدند.
وي با بيان اينكه در حال حاضر بنزين مصرفي ما از طريق پالايشگاه و با بهره‌گيري از استاندارد يوروچهار توليد مي‌شود، خاطرنشان كرد: آلودگي هوا در فصل سرد مربوط به وارونگي هوا است كه به علت سرد شدن هوا شدت مي‌گيرد و ارتباط دادن آنها با بنزين‌ها يورو ۴ را قبول ندارم و آن را رد مي‌كنم.
بوی بنزین، تهدید جدی برای سلامت انسان
هنوز هم افرادی پیدا می شوند که بوی بنزین را دوست دارند و زمانی که به پمپ بنزین می روند حس خوبی پیدا می کنند، اما کارکنان پمپ بنزین که بیش از همه در معرض استنشاق بنزین قرار دارند چنین حسی را ندارند. این در حالی است که هوای موجود در جایگاه‌های بنزین پر از بخارات بنزین است که ترکیبات سرطان زایی را تولید می‌کند و بدون شک تنفس چنین هوای مسمومی کارکنان پمپ بنزین را در معرض انواع بیماری‌های ریوی مثل برونشیت، برونشیولیت، آسم، تورم مجاری تنفسی فوقانی و عفونت‌های ریوی قرار می‌دهد. همچنین درصد بالایی از این سموم از طریق ریه وارد خون می‌شود و احتمال بروز مشکلات خونی به ویژه سرطان را بشدت افزایش می‌دهد.

یکی از تاثیرات منفی استنشاق مداوم بخارات بنزین این است که روال طبیعی بدن تغییر می‌کند و سیستم اندام‌های داخلی مختل می‌شود. از جمله این مشکلات می‌توان به تصلب شرایین، آسیب مویرگ‌ها، بروز جهش ‌ژنتیکی و تخریب بافت‌ سازنده سلول‌های خون اشاره کرد؛ موضوعی که کاهش تولید سلول‌های مغز استخوان، کم‌خونی شدید و نقص سیستم ایمنی بدن را به همراه دارد.
بررسی‌های متخصصان نشان می‌دهد افرادی که ساعت‌های طولانی در مجاورت تنفس بخارات بنزین قرار می‌گیرند، دچار مشکلات عصبی می‌شوند. در واقع نوسانات شدید در انتقال‌دهنده‌های عصبی زمینه بروز پرخاشگری افراد را فراهم می‌کند. همچنین سردردهای مزمن، خواب‌آلودگی در طول روز، تهوع، بی‌خوابی شبانه و سرگیجه از دیگر عوارض اشتغال در پمپ بنزین‌ها است. علاوه بر این تماس با بنزین، آسیب‌های زیادی را برای پوست ایجاد می‌کند که شامل کاهش چربی پوست، خشکی، پوسته‌ شدن و سوختگی‌های سطحی پوست است.
تأثیر ۵۰ درصدی بنزین بر سرطان در ایران
به گفته‌ی فرهاد احمدی، محقق برگزیده در بیستمین جشنواره تحقیقات پزشکی رازی، یکی از مشکلات این روزهای مردم کشورمان، روند رو به رشد سرطان است. به گفته وی از متیل ترشیو بوتیل اتر “MTBE” به عنوان یک افزاینده ضد احتقان جهت افزایش عدد اکتان در سوخت‌های بنزینی و گازوئیلی و به مقدار زیاد استفاده می‌شود که تحقیقات اخیر دانشمندان نشان داده است، این ماده می‌تواند با اتصال به DNA ، تشکیل افزونه داده و منجر به تخریب DNA شود.
استادیار دانشکده داروسازی دانشکده علوم پزشکی کرمانشاه با اشاره به اینکه این ماده عملکرد بنزین را در فرایند سوخت بهتر می‌کند، اظهار داشت: “این ماده در بنزین کشورهای ایران، چین و کشورهای جهان سوم به مقدار خیلی زیادی استفاده می‌شود”.
احمدی افزود: “MTBE” می‌تواند به شدت با DNA انسان برهمکنش داشته باشد و آنها را تخریب کند که در نهایت به جهش ژنی افراد تاثیر گذاشته و به سرطان منجر می‌شود، به گونه ای که وجود این ماده در بنزین، به میزان ۵۰ درصد روی سرطان تاثیر دارد، اما به طور کلی نمی‌توان گفت که سرطان ناشی از بنزین است.

منبع: ایمنا