ماهیت حکومت ایران برای سیاستمداران آمریکا بسیار مهم است/حس ناامیدی از روحانی بالاست/ انتخابات ایران نگاه‌های بسیاری را به خود جلب کرده
تحلیلگران مطرح جهانی از توجه جهانیان به انتخابات مهم ایران بی نیازی کشور به دست دراز کردن به غرب اتخاذ رویکردهای اندیشمندانه‌تر در مقابله با مصائب خارجی و نیز نوع دوستی ملت ایران سخن گفتند.
به گزارش پایگاه خبری شاهین نا؛ در حالی‌که ایران خود را برای دو انتخابات مهم در جمعه این هفته آماده می‌کند، تحلیلگران و رسانه‌های بین‌المللی و حتی دولتمردان مختلف جهان چشم انتظار نتایج این انتخابات هستند.
دکتر «پیام محسنی» کارشناس ارشد و رییس بخش ایران در اندیشکده امریکایی بلفر و نیز پرفسور «فرهنگ جهانپور» استاد علوم سیاسی دانشگاه آکسفورد انگلیس و از دیگر تحلیلگران معروف امور خاورمیانه در گفتوگو هایی جداگانه هرکدام از منظر خود به این دو رویداد مهم پرداختند. دکتر محسنی از اهمیت فراوان انتخابات برای اکثر کشورهای جهان، افت ریزش هواداران «حسن روحانی» رییس جمهور و نیز و عدم فاصله گرفتن ایران از آرمان‌های انقلابی جدا از نتیجه انتخابات سخن گفت و اما پرفسور فرهنگ جهانپور نیز به مطالبات مردم صلح دوست ایران اشاره و به دفاع نصف و نیمه از عملکرد دولت روحانی به ویژه در رفع تنش با غرب بابت مناقشه هسته‌ای و نیز امیدواری به بهبود دموکراسی در ایران پرداخت.
این گفتوگو به شرح ذیل تقدیم خوانندگان گرامی می‌شود:
*: تا چه اندازه دولت آمریکا انتخابات پیش روی ایران را تعقیب می‌کند؟ میزان اهمیت آن برای دولت آمریکا و سیاستمداران این کشور چقدر است؟ آیا وقت آن رسیده که این کشور در فکر عرصه جدیدی از روابط با ایران و اصلاح گذشته باشد؟
پیام محسنی: همه جهان منجمله آمریکا انتخابات ایران را دنبال می‌کنند. این انتخابات برای سیاستگذاران آمریکا به چند دلیل مهم است. نخست آن‌که این انتخابات مهم بعد از برجام و رفع تحریم‌های بین‌المللی صورت می‌گیرد و چنین انتخاباتی نشاندهنده میزان محبوبیت توافق صورت گرفته است. این امر همچنین میزان محبوبیت «روحانی» رییس جمهور ایران و این که تا چه اندازه به طور موثری می‌تواند برنامه‌های خود را عملی کند را نشان می‌دهد. بخش عظیمی در غرب و آمریکا بر این باورند که توافق هسته‌ای جناح میانه روها و اصلاح طلب‌ها را بهبود می‌بخشد. و البته انتخابات صحت این مورد را نشان می‌دهد. درباره تغییر رویکرد آمریکا نیز بگویم در حالی‌که آمریکا سیاست خود در قبال ایران را تغییر داده است، اما ماهیت حکومت ایران هنوز برای سیاستگذاران آمریکا مهم است و آن‌ها از نزدیک تعهد ایران به آرمان‌های انقلابی یا غیر آن‌را دنبال می‌کنند. این امر به ویژه برای برهه‌ای سپری شدن محدودیت 10تا 15 سال بر برنامه هسته‌ای حائز اهمیت خواهد بود.
جهانپور: انتخابات پارلمان و مجلس خبرگان ایران در غرب و خاورمیانه به شدت از سوی افکار عمومی و سیاستمداران دنبال می‌شود. ایران کشوری مهم از نظر حل امور تروریسم، رفع ناآرامی‌ها و نبردها است و جهت‌گیری این کشور در سال های پیش رو از این منظر (انتخابات) نگاه می‌شود. رسانه‌های غربی نیز به شدت انتخابات ایران را پوشش می‌دهند و آشکارا دولت‌های غربی نیز مایل به مشاهده نتایج انتخابات پارلمانی و آن‌چه که به طبع آن دولت در چهار سال بعد مواجه می شود، خواهند بود.
در ارتباط با تغییر رویکرد دولت آمریکا باید بگویم دولت اوباما صفحه‌ای جدید از روابط با ایران را با تعامل در مذاکرات و حل مناقشه هسته‌ای ایجاد کرد. رویکردی که به شدت با رویکرد دولت بوش که همواره از تغییر نظام سخن می گفت، متفاوت بوده است . این را البته باید به خاطر تغییر حکومت ایران و تصمیمش گرفت که برای حل اختلافات موجود در مذاکرات دست دوستی به سوی غرب تا مواجهه با آن‌ها بگشاید.
*: در حالی‌که ایران خود را برای برگزاری انتخابات 26 فوریه (7 اسفند) می‌کند، محبوبیت روحانی در بین هوادارانش نیز کم رنگ شده و آن‌ها می‌گویند روحانی در برآورده کردن قول هایش شکست خورده است. نظر شما چیست؟ به‌نظر شما چه کسی در این انتخابات شطرنج گونه پیروز می‌شود؟ اصولگرایان یا اصلاح طلبان یا ممکن است بازی پات «مساوی» شود؟
محسنی: روحانی هنوز محبوب است اما حمایت‌ها از او کاسته شده و این مسئله به خاطر دو دلیل مهم است. اول این‌که بسیاری از ایرانیان از نوع و مفاد توافق هسته‌ای آگاه نبوده و نمی‌دانستند که در فعالیت‌های هسته‌ای ایران محدودیت ایجاد شده یا این‌که(برخی) تحریم‌های آمریکا هنوز به قوت خود باقی مانده است. همان‌طور که ایرانیان نسبت به جزییات توافق آگاهی یافتند، از شدت هواداران روحانی نیز کاسته شد. البته روحانی در تغییر وضعیت اقتصادی کشور نیز موفق نبوده در حالی که همزمان سطح توقعات زیادی را برای کسب حمایت در انجام توافق هسته‌ای ایجاد کرد. در حالی‌که تحریم‌ها رفع شده و هئیت‌های تجاری به تهران می‌آیند، مردم انتظار تغییر اوضاع اقتصادی در زندگی روزانه خود را دارند که هنوز محقق نشده است.
در مورد سئوال بعدی به نظر هنوز زود است که بگوییم کدام جناح برنده است. میانه‌روهای نزدیک به روحانی نیز شاید خطا کردند که آشکارا از فهرست مشترک اصلاح طلبان حمایت کرده‌اند. این نقشه باعث کاهش کسب حمایت رای دهندگان طرفدار اصولگرایان نسبت به آن‌ها می‌شود و این امر وظیفه روحانی برای ایجاد ائتلاف در کرسی‌های آینده مجلس را مشکل می‌کند و ایجاد توازن بین اصلاح طلب‌ها و اصولگرایان در مجلس آینده برای شخص دکتر روحانی دشوار است و طرح‌های اقتصادی و برنامه توسعه او بدون حمایت اصولگرایان با بن‌بست‌های بزرگتری مواجه می‌شود. با رفع تحریم‌ها اختلاف‌های سیاسی و اقتصادی بین فراکسیون‌های مختلف بسیار آشکارتر شده در حالی که قبلا تعامل نسبی به هدف رفع تحریم‌ها وجود داشت.
جهانپور: گزارش‌هایی زیادی از حس ناامیدی و بدگمانی در ایران به خاطر عملکرد دولت حسن روحانی موجود است. البته تا حد زیادی این امر در همه جا مرسوم است و مردم از دولت جدید انتظارات گزافی دارند. این امر در بین رای دهندگان ایران و آمریکا نیز صادق است . هرچند که در عمل هیچ دولتی نمی‌تواند به تمامی وعده‌هایش وفا کند و متعاقبا نارضایتی‌هایی وجود خواهد داشت. در مورد دولت روحانی به طور واقع بینانه باید بگویم موفقیت‌هایی داشت و توانست سطح تورم را بکاهد اما بیکاری و مشکل اقتصادی یک شبه رفع نمی‌شوند. مهمترین دستاورد دولت روحانی حل مناقشه هسته‌ای بود که ایران و غرب را در آستانه جنگ قرار داده بود. تحریم‌های سنگینی از سوی سازمان ملل متحد علیه ایران وضع شده بود. اجرای برجام تنها از 1 ژانویه شروع شده و شرکت‌های غربی بسیاری اشتیاق خود را برای سرمایه گذاری‌های چند میلیارد دلاری نشان دادند که در بین آن‌ها طرف‌های روسی و چین نیز وجود دارند. در حالی که بازارهای سهام در جهان تنزل دارند اما سهام ایران در حال افزایش است. حضور مجدد ایران در بازارهای جهانی زمان خواهد برد. موضوع سوئیفت نیز یک هفته است که برای بانک‌های ایرانی میسر شده بنابر این حس سرخوردگی به دولت نسبتا زود است.
*: این انتخابات چه اندازه و به طور محتمل در حرکات آینده ایران به ویژه در خاورمیانه اثر دارد؟
محسنی: این امر در داخل کشور در توازن قدرت تا حدودی اثرگذار است . البته از نظر سیاست خارجی و مواضع ایران در خاورمیانه آنچنان اثری ندارد. اصولگرایان خواهان تغییرات تدریجی هستند و بیشتر تمایل به نزدیک شدن به روسیه و چین را دارند و خواهان کاسته شدن از آسیب‌های اقتصادی بوده و بیشتر مایلند مانعی بر اثرات تحریم‌های آتی ایجاد شود. اصلاح طلب‌ها نیز خواهان تغییرات سریع‌تر و ارتباط گسترده‌تر ایران با غرب هستند. بنابراین نتایج انتخابات موثر و تعیین کننده ماهیت رسیدن ایران به غرب به ویژه کشورهای اروپایی است.
جهانپور: من‌به تغییر و پیشرفت اعتقاد دارم و اگر رای می دادم به حزبی بود که عمیقا ریشه در سنن ملی و نیز میل به گام های رو به جلو داشته باشد.جامعه ایران همواره جامعه ای فعال و مترقی بوده و دگرگونی‌ها از قرن گذشته شروع و موضع ایران را در بین یکی از کشورهای با حداقل توسعه در جهان در آغاز قرن بیستم اینک به کشوری توسعه یافته در خاورمیانه با جامعه‌ای فرهیخته مبدل نمود. اگر ایران می‌خواهد توسعه کند نباید پشت سر کشورهای منطقه و جهان باشد. در این برهه باید با شجاعت ، امیدواری و پذیرش واقعیات به جلو گام برداشت . جهان و ایران در حال نزدیک شدن به هم هستند و باید این تغییر را جشن گیریم.
*: حضور گسترده ایرانیان در روز رای‌گیری چه پیامی برای غرب به ویژه دولت آمریکا و احزاب اصلی این کشور دارد؟
محسنی: حضور قاطع مردم ایران در انتخابات همیشه مورد توجه قرار گرفته و بیانگر ایجاد نظام سیاسی موفق در جلب و الحاق جامعه است. این موردی است که بسیاری از کشورها به ویژه در خاورمیانه موفق به رسیدن به آن نشده‌اند. این امر دلیل ثبات ایران اگر نگوییم همه، بلکه در برابر بسیاری از کشورهای خاورمیانه است.
جهانپور: آشکار است که اهالی ایران باید تصمیم گیرند خواه دولتی را خواهان باشند که با همه کشورها ی منطقه در تضاد باشد یا دولتی که خواهان همزیستی مسالمت آمیز با کشورهای منطقه است . ایرانیان در کل مردمانی صلح طلب هستند و می‌دانند که پیشرفت با جنگ و نبرد ایجاد نمی‌شود . ایران کشوری است که در 300 سال گذشته به هیچ همسایه‌ای حمله نکرده بلکه به کرات از بیرون بدان حمله شده است.ایران باید در برهه‌ای که در منطقه ستیز زیادی وجود دارد، نویدبخش دوستی و آرامش بوده و با گردهم آوردن دیگر کشورها در مسیر مذاکره و آشتی باشد. پس ایرانیان باید مجلس صلح طلب، صبور، با آزادی عمل بیشتر و موثر هم در داخل و هم خارج را برگزینند. حضور ایرانیان در روزهای انتخابات بر اساس معیارهای بین‌المللی قابل توجه بوده است. از سویی حضور مستحکم ایرانیان در روز رای گیری نشان از عزم سیاسی و وجود انگیزش‌های سیاسی دارد و نشان می‌دهد که مایل به تاثیر گذاری بزرگ در مسیر حرکت کشورشان هستند. این امر تصویر ایران در جهان و میل آن‌ها به سوی دموکراسی را نشان می‌دهد. این امر به یقین بر سیاستمداران آمریکا نیز تاثیر می‌گذارد.
* به عنوان سئوال آخر. پیش‌بینی شما از برجام و انجام انتخابات در ایران چیست؟ منظورم این است که آیا ایران موضع ضد غرب بیشتری اتخاذ می‌کند یا این‌که همانند قبل خواهد بود و یا به سمت غرب متمایل می‌شود و یا ترکیبی از این‌ها می‌گردد؟
محسنی: فکر می‌کنم صرف‌نظر از نتایج انتخابات، ایران مسیر دو منظوره را در آینده پیش گیرد و رفتارهای انقلابی بیشتر با واقع بینی بیشتر در روابط با غرب و شرق از جمله هستند. این بدین مفهوم است که ایران از مسیر انقلابی‌اش فاصله نمی‌گیرد اما از توافق هسته‌ای و رفع تحریم‌ها برای افزایش قدرت،امور امنیتی و نفوذش به بهترین نحو استفاده می‌کند. ایران همچنین توافق را به عنوان توقف موقت خصومت می‌داند بنابراین خود را آماده تقویت برای کاستن از آسیب‌پذیری جهت هرگونه رویارویی احتمالی آینده می‌نماید.
جهانپور: رای دهندگان ایرانی عادت دارند ناظران را متعجب زده نمایند و ما این امر را بارها شاهد بوده‌ایم بنابراین پیش‌بینی نتایج انتخابات دشوار است. البته اخباری مبنی بر رد صلاحیت‌ها از سوی اصلاح طلب‌ها به گوش رسید که چندان امیدوار کننده نبود. ایرانیان در مجموع خود دارای تجربه انتخاباتی بسیاری هستند. ایرانیان افرادی میهن پرستند و باید به آن‌ها اطمینان کرد .با جمعیت جوان فرهیخته آینده ایران امیدوار کننده است . من به آینده ایران بسیار امیدوار هستم. ایران نیازی ندارد که دستش را به سوی غرب یا شرق دراز کند یا رویکرد خصمانه به آن‌ها بگیرد.ایرانیان باید منافع خود را در نظر گرفته و با تعامل با دیگر کشورها بر پایه برابری، مودت و همکاری باشند. بنابراین امیدوارم این انتخابات گامی به سوی احقاق این آرزو باشد.
منبع: فارس