شکاف طبقاتی و آسیب های جبران ناپذیر آن در جامعه
اگر کسی در جامعه ایران زندگی کند و نفهمد که یکی از نیازها و مطالبات اصلی “عدالت”است ،به عقیده من یک نخبه دردمند و جامع نیست”. این جمله حکیمانه را مقام معظم رهبری بیان فرمودند که نشان از رعایت عدالت و تلاش برای کاهش اختلاف طبقاتی است که می‌تواند همبستگی جامعه را هدف بگیرد.
به گزارش پایگاه خبری شاهین نا؛ شاید کمتر از یک ساعت وقتت را بگیرد تا بتوانی از فاصله طبقاتی موجود در پایتخت دیدن کنی، پیاده هم که راه بیافتی می‌بینی حتی اگر قرار باشد خیابان ولیعصر را از ابتدا تا انتها قدم بزنی می‌بینی تفاوت‌ها را، از پیرمرد فقیری که در میان زباله‌ها دنبال لقمه‌ای نان می‌گردد و جوان معتادی که خرجیش را از دستبرد به صندوق صدقات به دست می‌آورد تا جوانک نمایشگاه داری که ۴ ماشین مغازه‌اش میلیاردی است! این اختلافات در شهرهای دیگر هم کم و بیش وجود دارد و تنها مختص پایتخت نیست.
این روزها فاصله غنی و فقیر در کوچه پس‌کوچه‌های کلانشهرهای کشور ملموس‌تر شده است تا جایی که روی دیوار در بالای شهر تهران آگهی فروش کلیه و مژدگانی پیدا کردن حیوان خانگی گمشده هم قیمت شده است. در جایی یک خانواده سقفی روی سر ندارند و چند کیلومتر بالاتر خانواده‌ای نمی‌داند با اتاق‌های اضافی خود چه کند.
این در حالی است که قرار مردم با مسئولان چیز دیگری بود. مردمی که در هشت سال دفاع‌مقدس نان خالی خوردند و دم نزدند، وصله‌های روی لباس‌هایشان زیاد شد و حاضر به ترک سرزمینشان نشدند، مردم خوب می‌دانند پای چه چیزی ایستادند، اما عده‌ای انگار فقط برایشان چپاول مهم است و دستبرد به کیسه افرادی که متواضعانه یاد گرفتند قناعت کنند و ببخشند برایشان عادی شده است.
قرار بود بالاخره با اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها از هدر رفتن منابع اقتصادی و توزیع ناعادلانه یارانه‌ها جلوگیری شود، بازده اقتصادی جامعه بهبود یابد، از افزایش بی‌رویه مصرف سوخت جلوگیری شود، با تحریم‌های غرب مقابله شود، به وضعیت اقشار کم بضاعت جامعه رسیدگی شود و فاصله طبقاتی در ایران از میان برود، اما این اتفاقات عملا رخ نداد و حالا آمار جدید مرکز آمار نیز ابعاد تازه‌ای از این اختلاف طبقاتی را رونمایی کرده است.
در تازه‌ترین گزارش این مرکز شکاف قیمتی هر مترمربع آپارتمان و حتی اجاره‌بهای این متراژ در مناطق گران و ارزان شهر تهران چندین برابر است. همین فاصله‌های نجومی است که شکافی به عمق بی‌اعتمادی در جامعه ایجاد می‌کند و اگر سریع چفت و بند نیابد فاجعه به بار می‌آورد. حکایت تفاوت‌های فاحش پورشه‌سواران و برخورداران از حقوق‌های ده و صدها میلیونی با آنهایی که صورتشان را با سیلی سرخ می‌کنند به قدری زیاد شده که قابل انکار نیست. اما آفت‌هایی که این اختلافات و تضادها در جامعه به بار می‌آورد چیست؟
امام علی(ع) یکی از این آسیب‌های جامعه را تفرقه و گسستگی اجتماعی معرفی می‌کند که به بنیان‌های ثبات یک سیستم لطمه وارد می‌سازد و استمرار آن را دچار مشکل می‌کند.
تجمل‌گرایی، تملق و چاپلوسی دومین آسیب و آفت است که با ایجاد شکاف و فاصله میان مسئولان و مردم، فریب و غفلت دست‌اندرکاران از واقعیت‌های موجود، به تدریج پایگاه اجتماعی نظام را تضعیف و مشروعیت آن را کمرنگ می‌سازد. محصول این آسیب نیز شرایط نامساعد اجتماعی و اقتصادی است که زمینه تغییر سریع در وفاداری مردم به حکومت را به وجود می‌آورد.
تجمل‌گرایی شکاف و فاصله میان رهبران و مردم را افزایش می‌دهد و به تدریج یک حاکمیت الیگارشی را بر جامعه مستولی می‌سازد که نه تنها به منافع ملی و حقوق مردم نمی‌اندیشد، بلکه همواره در صدد تامین منافع شخصی و گروهی خود است.
حضرت علی نیز حدود چهارده قرن قبل و پیش از همه، این آسیب خطرناک را گوشزد کرده است. هنگامی که به امام خبر دادند شریح بن‌حارث (قاضی امام) خانه‌ای به هشتاد دینار خریده، او را احضار کرد و پس از نگاه خشم‌آلود به وی فرمود: این کار، تو را از عزت و قناعت خارج کرده و به خواری و دنیاپرستی کشانده و در محله نابودشوندگان و کوچه هلاک شدگان قرار داده است.
امام در ادامه می‌فرماید: این خانه (اقدام) به چهار جهت منتهی می‌گردد: یک سوی آن آفت‌ها و بلاها، سوی دوم مصیبت‌ها، سوی سوم هوا و هوس‌های سست‌کننده و سوی چهارم شیطان گمراه‌کننده قرار دارد و در خانه به روی شیطان گشوده است. امام در برخورد با عثمان بن‌حنیف، فرماندار بصره، که در میهمانی تجملاتی اشراف بصره حاضر شده بود فرمود: «ای پسر حنیف، به من گزارش دادند که مردی از سرمایه‌داران بصره تو را به میهمانی خویش فراخوانده و تو به سرعت به سوی آن شتافتی تا خوردنی‌های رنگارنگ برای تو آوردند و کاسه‌های پر از غذا پی‌در‌پی جلو تو نهادند. گمان نمی‌کردم میهمانی مردمی را بپذیری که نیازمندانشان با ستم محروم شده و ثروتمندانشان بر سر سفره دعوت شده‌اند. اندیشه کن در کجایی؟ و بر سر کدام سفره تناول می‌کنی؟ آگاه باش که هر پیرو را امامی است که از او پیروی کند و امام شما از دنیای خود به دو جامه فرسوده و دو قرص نان رضایت داده است. سوگند به خدا، من از دنیای شما طلا و نقره‌ای نیندوخته و از غنیمت‌های آن چیزی ذخیره نکرده‌ام.
بر دو جامه کهنه‌ام جامه‌ای نیفزودم و از زمین دنیا یک وجب در اختیار نگرفتم.»
همچنین وقتی که امام پس از جنگ بصره بر یکی از یاران خود به نام علاء بن‌زیاد وارد می‌شود و خانه بسیار بزرگ و مجلل او را می‌بیند، با تعجب فراوان از او می‌پرسد که تو با این خانه بزرگ در دنیا چه می‌کنی و می‌فرماید: «خداوند بر پیشوایان حق و عدل واجب کرده که خود را با مردم ناتوان و بی‌بضاعت همسو کنند تا فقر و نداری، انسان تنگدست را به اعتراض و طغیان نکشاند و نظام سیاسی را با بی‌ثباتی رو‌به‌رو نسازد.»
علی(ع) خود به مردم کوفه می‌فرمود: اگر جز با مرکب خویش و وسائل شخصی‌ام که حمل می‌کند و غلامم از نزد شما رفتم، بدانید خیانت کرده‌ام.
بنابراین زندگی مادی و شخصی مسئولان و مدیران باید به دور از تجمل و همانند زندگی مردم ضعیف باشد. در این صورت بینش صحیح و واقع گرایانه‌ای از جامعه پیدا کرده و تصمیمات و سیاست‌هایی اتخاذ می‌کنند که بتوانند رفاه اقتصادی نسبی را در جامعه ایجاد کنند. حتی در صورت عدم امکان تامین رفاه برای مردم، صرف این رفتار، تحمل فقر و مشکلات را برای مردم آسان می‌سازد و از آثار منفی روانی و فرهنگی جلوگیری کرده و مشروعیت نظام را حفظ می‌کند.
“اگر کسی در جامعه ایران زندگی کند و نفهمد که یکی از نیازها و مطالبات اصلی “عدالت”است ،به عقیده من یک نخبه دردمند و جامع نیست”. این جمله حکیمانه را مقام معظم رهبری بیان فرمودند که نشان از رعایت عدالت و تلاش برای کاهش اختلاف طبقاتی است که می‌تواند همبستگی جامعه را هدف بگیرد.
رئیس انجمن علمی مددکاری ایران گفت: ادامه وضعیت فعلی و بی‌تفاوتی اقشار ثروتمند نسبت به وضعیت جامعه به حتم موجب بروز آسیب‌های فراوان اجتماعی می‌شود که تبعات آن تمام جامعه را درگیر خواهد کرد.
مصطفی اقلیما گفت: در چند سال گذشته فاصله میان فقیر و غنی در جامعه بسیار زیاد شده در حالی که اکنون شاهد بروز پدیده دوردور کردن جوانان پولدار با ماشین‌های چند صد میلیونی و میلیاردی و یا خانه‌های مجلل میلیاردی در تهران هستیم.
وی تصریح کرد: فاصله و شکاف عیق طبقاتی موجب رکود و انزوای اقشار ضعیف جامعه می‌شود زیرا این افراد خود را با طبقه مرفه مقایسه کرده و می‌بینند هرچه تلاش کنند نمی‌توانند به خواسته‌های خود و داشته‌های این افراد دست یابند در نتیجه دست از تلاش برداشته و منفعل می‌شوند.
وی ادامه داد: متاسفانه اکنون بسیاری از افراد جامعه شاهد رواج اختلافات و فاصله‌های طبقاتی عمیق اقتصادی در جامعه هستند به طوری که قدرت اقتصادی میان افراد غنی و فقیر به طرز شگفت‌انگیزی از یکدیگر فاصله دارد.
آنچه به نظر واضح می‌آید فاصله طبقاتی می‌تواند زمینه‌ساز بستر آسیب‌های اجتماعی شده و اثرات نامطلوبی در جا برجای گذارد. در چند سال گذشته فاصله میان فقیر و غنی در جامعه بسیار زیاد شده دور دور کردن جوانان پولدار با ماشین‌های چند صد میلیونی و میلیاردی و یا خانه‌های مجلل میلیاردی باعث انزوای اقشار ضعیف جامعه می‌شود زیرا این افراد خود را با طبقه مرفه مقایسه کرده و می‌بینند هرچه تلاش کنند نمی‌توانند به خواسته‌های خود و داشته‌های این افراد دست یابند در نتیجه دست از تلاش برداشته و منفعل می‌شوند و البته ادامه وضعیت فعلی و بی‌تفاوتی اقشار ثروتمند نسبت به وضعیت جامعه به حتم موجب بروز آسیب‌های فراوان اجتماعی می‌شود که تبعات آن تمام جامعه را درگیر خواهد کرد.
سیاست روز