کم کاری تیرویید نوزاد را جدی بگیرید

به گزارش پایگاه خبری شاهین نا؛ كم کاری مادرزادی تیرویید، شایع ترین علت قابل پیشگیری عقب ماندگی ذهنی در نوزدان است. قدم نورسیده مبارک نوزادتان بعد از 9 ماه دعا و مراقبت به دنیا آمده است. چه آزمایشی برایش انجام داده اید؟ آیا می دانید در کشورهای توسعه یافته، برای تشخیص حدود 23 بیماری در همان دوران نوزادی، آزمایش های بیماریابی یا غربالگری انجام می دهند؟ یکی از مهم ترین بیماری هایی که ممکن است عامل عقب ماندگی شود، کم کاری تیرویید است که برای نوزادان انجام می گیرد و با تشخیص زودهنگام و درمان این بیماری می توان از بروز عوارض خطرناک آن جلوگیری کرد.

در این باره بیشتر بدانید. کم کاری مادرزادی تیرویید شایع ترین علت قابل پیشگیری عقب ماندگی ذهنی نوزادان است. در زمانی که عقب ماندگی ظاهر می شود، درمان بی فایده است اما در موقع تولد به راحتی با یک آزمایش ساده از روز سوم تا پنجم بعد از تولد قابل شناسایی است و با درمان سریع می توان از بروز این معضل پیشگیری نمود و هرگونه تاخیر در درمان آن از ضریب هوشی و سلامتی نوزادان خواهد کاست.

علت بیماری چیست؟

هرگاه به دلیلی غده تیرویید نوزاد قادر به تولید هورمون تیرویید (تیروکسین)به اندازه کافی نباشد یا هورمون تیرویید در بدن به درستی فعالیت نکند، کم کاری تیرویید اتفاق می افتد. هورمون تیرویید یکی از هورمون های مهم در رشد و تکامل نوزاد است و کمبود این هورمون عوارضی مانند عقب ماندگی ذهنی، کوتاهی قد، ناشنوایی، اختلال گفتار و بعضی از بیماری های مغزی و عصبی را به دنبال دارد. با انجام یک آزمایش ساده در فاصله روزهای3 تا ۵ بعد از تولد می توان به وجود کم کاری مادرزادی تیرویید پی برد.

این آزمایش با گرفتن چند قطره خون از پاشنه پای نوزاد انجام می شود. این نمونه گیری ساده، بی خطر و به حدی کم درد است که گاه حتی نوزاد از خواب بیدار نمی شود. نتیجه این آزمایش ۴۸ ساعت بعد مشخص شده و در صورت وجود کم کاری مادرزادی تیرویید در نوزاد بلافاصله اقدامات درمانی شروع می شود لذا خواهشمند است روز سوم بعد از تولد فرزندتان، به نزدیک ترین مرکز
بهداشتی درمانی محل زندگی خود مراجعه نمایید. زمان در جلوگیری از عقب ماندگی ذهنی نوزادان مبتلا به کم کاری مادرزادیتیرویید از طلا با ارزش تر است.

کم کاری مادرزادی تیرویید

به مواردی از کم کاری تیرویید گفته می شود که قبل از تولد و یا در زمان تولد وجود داشته باشد. هورمون های تیرویید نقش عمده ای را در رشد و تکامل تمام اعضای بدن به خصوص سیستم عصبی مرکزی هر فرد به عهده دارند. این نقش از هفته ۱۱ جنینی آغاز شده و تا آخر دوران رشد و بلوغ جسمی، فیزیکی و روانی فرد ادامه می یابد. در دوران جنینی اگر غده تیرویید بنا به هر دلیلی تشکیل نشود، مقدار اندکی هورمون تیروکسین ازمادر به جنین منتقل می شود که ممکن است برای رشد جسمی و عصبی جنین کفایت کند اما در دوران بعد از تولد در صورت ادامه وضعیت فوق و عدم درمان سریع و به موقع، فقدان و یا کمبود هورمون تیرویید، تاثیر شدیدی روی رشد سلول های عصبی و سیناپس ها یا ارتباط های بین سلول های عصبی می گذارد.
هیپوتیروییدی نوزادان
هیپوتیروئیدی نوزادان، بیماری ای است که در حدود 5 درصد موارد در روز های اول بعد از تولد دارای علایم و نشانه است. این علایم معمولاً کم و غیراختصاصی هستند. معمولاً بیماری در روز های اول بعد از تولد به ندرت تشخیص داده می شود، به طوری که تنها 10 درصد نوزادان در ماه اول زندگی شناسایی می شوند بنابراین نوزاد مبتلا تشخیص داده نمی شود و به علت این کم کاری غده تیرویید، دچار عقب ماندگی در رشد جسمی و ذهنی خواهد شد و به مرور علایم تاخیر در رشد عقلی کودک به صورت تأخیر در گردن گرفتن، کاهش فعالیت، خواب آلودگی و … خود را نشان خواهد داد.

در حال حاضر تقریباً تمامی کشور های صنعتی جهان برنامه غربالگری نوزادان را به طور اجباری انجام می دهند. کم کاری مادرزادی تیرویید یکی از علل مهم و قابل پیشگیری عقب افتادگی ذهنی در نوزادان است که در صورت شناسایی و درمان به موقع از عوارض بیماری پیشگیری به عمل می آید. میزان بروز هیپوتیروییدی نوزادی در دنیا ۱ در هر ۳۰۰ تا ۴۰۰ تولد زنده است و در مطالعات انجام شده در ایران این نسبت، ۱ به ۱۰۰ است.

نسبت سود به هزینه غربالگری کم کاری مادرزادی تیرویید در کشورهای توسعه یافته در مقایسه با عدم انجام آن ۱۰ به ۱ است. این نسبت در کشورهای درحال توسعه از ۷ تا ۱۱ به ۱ متفاوت بوده است. براي اولين بار در كشور ما اجرای برنامه غربالگری کم کاری مادرزادی تیرویید نوزادان درا ستان گیلان در سال های ۸۵ و ۸۶ علاوه بر شناسایی ۵۰ بیمار که به اندازه جمعیت یک آسایشگاه نگهداری از کودکان عقب مانده است،باعث جلوگیری ا ز هزینه های احتمالی و پیشگیری از مشکلات روحی وروانی خانواده های این نوزادان گردید.

بعد از آن برنامه كم كاري مادرزادي تيرویيد نوزادان در حال حاضر در همه استان هاي كشور و براي تمامي نوزادان زنده به دنيا آمده نمونه گيري انجام ميشود. همچنين برنامه كنترل بيماري فنيل كتون اوري یا پی کی یو از سال 85 با سه استراتژي ساماندهي خدمات باليني بيماران در سراسر كشور، پيشگيري از طريق مشاور ژنتيكي براي تمامي بيماران و خانواده هايشان و بالاخره غربالگري نوزادان از نظر پی کی یو در استان هاي تهران، فارس و مازندران آغاز شد.

در اين برنامه با شناسايي نوزادان مبتلا به فنيل كتون اوري از عقب ماندگي ذهني و جسمي بعدي بيماران پيشگيري مي شود كه تاكنون نزد كي به هزار بيمار شناسايي و تحت درمان قرار گرفته اند.
نحوه برخورد با آزمايشات مربوطه:
الف) در سن ۳-۷ روزگي:
• اگر غلظت TSH mu/L
1. كمتر از ۵ باشد : طبیعی تلقی شود
2. بين ۵ تا ۹/۹ : در سن ۴ هفتكي نوزاد نمونه وريدي براي تعيين غلظت
T4, T3RUP , TSH اخذ شده و پس از دريافت جواب در صورت نياز برابر دستورالعمل درمان ميكنيم.
3. بين ۱۰ تا ۹/۱۹ برای تعیین غلظت T4, T3RUP , TSH اخذ شده و پس از دریافت جواب آزمایشها، در صورت بیمار بودن نوزاد، درمان براساس دستورالعمل شروع شود
4. بيشتر مساوي ۲۰ : اخذ نمونه وریدی برای تعیین غلظت , T4
T3RUP , TSH و شروع درمان براساس دستورالعمل
پس از دریافت پاسخ آزمایشات:
– در صورت بیمار بودن نوزاد، درمان براساس دستورالعمل ادامه می یابد
– در صورت سالم بودن نوزاد، درمان قطع میگردد

• 8 روز تا 4 ماه و 29 روزگی در صورتي كه بيشتر مساوي از ۴ :نمونه وریدی برای تعیین غلظت T4, T3RUPوTSH اخذ شده و پس از دریافت نتایج براساس دستورالعمل اقدام شود.

* تذکر مهم: در نوزادانی که براساس دستورالعمل نیاز به نمونه گیری مجدد از پاشنه پا دارند، نتایج نوبت دوم غربالگری مورد ارزیابی قرار گرفته و براساس جدول بالا اقدام می شود.

شبکه بهداشت و درمان شهرستان شاهین  شهر و میمه