زیاده خواهی های دولت ترکیه در منطقه و سقوط بی سابقه ارزش لیر/ از رشد اقتصادی برای سبقت از ایران تا رسیدن به لبه پرتگاه سقوط

به گزارش شاهین پرس؛ در اهمیت نقش اقتصاد همین بس که گفته می شود اقتصاد از جمله شاخصه های رتبه بندی کشورهای جهان و مهمترین پایه قدرت و ثبات نظام سیاسی کشورها محسوب می شود. در میان کشورهای منطقه غرب آسیا تا دو دهه قبل ایران و ترکیه دارای بهترین اقتصادهایِ منطقه بودند و تقریبا شانه به شانه یکدیگر حرکت می‌کردند در سال ۱۳۸۴ خورشیدی، تولید ناخالص داخلی ایران و ترکیه بر «حسب شاخص برابری قدرت خرید» (PPP) تقریبا مساوی با هم و معادل یک میلیارد دلار بود.

ترکیه کشوری که در سالهای اخیر به دنبال بی ثباتی اقتصادی دولت های قبل در ایران، به مقصد اول بسیاری از گردشگران و سرمایه گذاران ایرانی تبدیل شده بود از اوایل قرن ۲۱ با روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه، دولت ترکیه با برنامه ریزی هایی در سیاست‌گذاری کلان اقتصادی توانست بر مشکلات اقتصادی پیروز شده و بر اساس رده بندی سازمان سیا در رده کشورهای توسعه یافته قرار گرفته و این کشور به‌ عنوان یک الگوی موفق توسعه مطرح شود؛ اقتصاددانان و سیاست‌مداران اغلب ترکیه را به عنوان کشور تازه صنعتی شده طبقه‌بندی می‌کردند و آن را با بیشترین رشد اقتصادی جزو ۲۰ کشور صنعتی جهان می‌دانستند. این کشور اما طی پنج، شش سال اخیر از ریل توسعه‌ پایدار منحرف شده است. اقتصاد ترکیه از ابتدای قرن بیست‌ویکم دو دوره متفاوت داشت در ۱۵ سال ابتدایی، اقتصاد این کشور در یک مسیر با ثبات حرکت می‌کرد در این دوران سیاست‌های دستوری نیز به کمترین میزان رسیده بود؛ در ۵‌ سال اخیر، نیز این رویه تغییر کرده و با افزایش مداخلات حاکمیتی، مسیر اقتصاد از ریل اصلی خود خارج شده و اقتصاد این کشور همسایه را به یک پرتگاه ترسناک نزدیک کرده است. امروز اما ایران با وجود تحریم های ظالمانه ایالات متحده و ناکارآمدی و سوءمدیریت دولت های قبل در بهترین حالت، سومین اقتصادِ بزرگِ منطقه غرب آسیا است.

کشوری که در دو دهه گذشته پیشرفت‌های شگرفی را تجربه کرده و باعث شد سازمان «سیا» ترکیه را به عنوان تنها کشور توسعه‌ یافته خارج از محدوده جهان غرب و نیز شرق آسیا قرار دهد این روزها در شرایط بحران اقتصادی و سیاسی قرار گرفته است. موسسه اعتبارسنجیS&P مشهور «مودیز» (Moody’s)، در تازه ترین گزارش تعیین اعتبار مالی کشورهای جهان، رتبه اعتباری ترکیه را از رده مالی رو به رشد بی پلاس، به رده مالی نگران کننده بی منفی، کاهش داده است، رتبه‌ای که حتی از برخی کشورهای قاره آفریقا هم پایین‌تر است این کاهش رتبه اعتباری ترکیه در حالی صورت گرفت که این موسسه پیش از این هم اقتصاد ترکیه را در مسیر عقب‌گرد تشخیص داده بود. به این ترتیب، از نظر این موسسه معتبر، چشم‌انداز اقتصاد ترکیه اکنون در رده اقتصادهایی همچون کنیا و اردن قرار دارد. گزارش های بانک جهانی و صندوق بین المللی پول نیز نشان دهنده این هستند که ترکیه در حال حاضر، یکی از کشورهای بدهکار جهان است که برای بازپرداخت معوقات خود به چند موسسه و بانک جهانی، دچار مشکل شده است.

رجب طیب اردوغان نماینده حزب عدالت و توسعه که پس از به قدرت رسیدن توانست یک رنسانس اقتصادی و بزرگترین تحول اقتصادی را رقم بزند، با شروع سقوط فزاینده ارزش لیر ترکیه در برابر ارزهای جهانی، برای نجات از بحران اقتصادی بوجود آمده سیاست کاهش سود سپرده های بانکی در پیش گرفت و برای این اجرای این سیاست چندین رئیس بانک مرکزی هم تغییر داد. آشکارا هم اعلام کرده بود،‌ هر مقامی که با سیاست کاهش سود سپرده های بانکی مخالفت کند باید از قطار دولت پیاده شده و به گوشه‌ای فرستاده شود چرا که به باور اردوغان، تنها دلیل افزایش تورم در اقتصاد ترکیه نرخ بهره بانکی است او اعتقاد دارد که با کاهش سود سپرده، تورم هم از بین می‌رود اما این در حالی است که سران احزاب مخالف و همچنین تحلیل گران اقتصادی ترکیه بارها بر این موضوع تاکید کرده‌اند که در چند سال اخیر همواره پایین آوردن سود سپرده منجر به افزایش تورم شده و نرخ لیره به پایین ترین حد خود رسیده و اخیرا یک رکورد تاریخی ثبت کرده است.

اما چه شد که کشوری که برخی ایرانی‌ها به آن به چشم یک پناهگاه اقتصادی نگاه می‌کردند، در مسیری نزولی قرار گرفت؟

زیاده خواهی های دولت ترکیه در منطقه، اقتصاد این کشور را به پرتگاه ترسناکی نزدیک کرده است

غلامحسین قادری در گفت و گو با خبرنگار صاحب نیوز؛ علت بحران اقتصادی و سیاسی ترکیه را به دلیل دانست و اظهار کرد: به قول معروف اگر کسی دخلش 19 خرجش 20 باشد قاعدتا یک جایی زمین میخورد به قول ما ایرانی ها آدم خیلی نباید پای خود را گلیمش درازتر کند ترکیه هم به نظر می رسد پای خودش را از گلیمش درازتر می کند به محض اینکه در افغانستان تغییر و تحولاتی رخ داد فورا رفت و به طالبان گفت بخشی از فرودگاه را به ما بدهید تا به جای آمریکایی ها ایفای نقش کنیم.

کارشناس امور سیاسی افزود: ترکیه در سوریه درگیر شده و با دفاع از تکفیری ها سعی می کند به شکلی آنها را در ادلب نگه دارد، در قضایای عراق وارد شده در مصر و قطر و حتی در کشورهای آفریقایی هم ایفای نقش می کند این درحالی است که ظرفیت ترکیه این اندازه نیست که بتواند همه جا وارد شده و بتواند همه را با هم حفظ کند.

وی دلیل دیگر شرایط بحرانی ترکیه را زیاده خواهی رئیس جمهور این کشور عنوان کرد و ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران اگر در یک جایی برای خود ظرفیت سازی کرده به خواست و همراهی مردم آنجا بوده به عنوان مثال حزب الله یک گروه مردمی مورد حمایت و پشتیبانی مردم لبنان است که حتی پول می دهند و امکانات تامین می کنند تا جمهوری اسلامی در کنار خود حفظ کند و با کمک او مقابل تجاوزگری رژیم صهیونیستی ایستادگی کند در حالی که ترکیه وقتی بخواهد در قضایای کشوری مداخله کرده و وارد شود باید با دولت آن کشور ارتباط گرفته و هماهنگ باشد علاوه بر این باید هزینه هم پرداخت کند اینگونه است که کم می آورد.

دلیل بعدی که وجود دارد این است که ترکیه به هر جهت مثل کشور خود ما در زمان رژیم پهلوی و یا آن چیزی که امروز در افغانستان اتفاق افتاده سقوط ارزش پول  کشور است به طور مثال قیمت دلار که برابر با لیر ترکیه بود این قیمت مصنوعی و غیر واقعی بود یعنی هر جا که آمریکایی ها حضور داشته باشند کاری می کنند که پول آنها به صورت غیر واقعی تقویت و رشد کند و اینگونه القا شود که حضور آمریکایی ها باعث تقویت پول آنجا می شود اما به محض اینکه آمریکا برای آن کشور ابرو در هم کشیده و اخم کند یکباره ارزش پول آن کشور سقوط کرده و به قدری پایین می آید تا به قیمت واقعی خود برسد.

انتهای پیام/