زیر پوسته شهر / سایه شوم طلاق

 پایگاه خبری شهرستان شاهین شهر و میمه “شاهین نا”،

زیر پوسته شهر (تأملی در جامعه شناسی شاهین شهر) *قسمت سوم* 

 سایه شوم طلاق

یکی از پدیده هایی که باعث بیشترین آزار و رنجش بنده در طی بیش از 10 سال سکونت در شاهین را در پی داشته و در عین حال باعث شده ساعتها و روزها به تامل و تحقیق راجع به آن و تحقیق راجع به علل و عوامل آن بپردازم. پدیده شوم طلاق است از نظر من طلاق مساوی است با حجم عظیمی از نارسایی ها و آسیب های اجتماعی و این مسئله اهمیت موضوع را در مطالعات اجتماعی نشان می دهد . طلاق اساساً مولود جامعه مدرن و پست مدرن است. در جوامع غربی که اخلاق و عرف اجتماعی رخت بر بسته است طلاق به امر عادی تبدیل شده است و افراد پس از مدتی زندگی با یکدیگر به هر دلیلی با طلاق می توانند یا به تنهایی زندگی کنند یا به ازدواج دیگری بپردازند. شاید این امر چندین بار در طول یک زندگی اتفاق بیفتد. البته باید خاطرنشان کرد که در بعضی از کشورهای غربی مکانیسمهایی برای کم شدن پدیده طلاق نیز در نظر گرفته شده است.

در کشور ما پس از ورود موج مدرنیسم و پست مدرنیسم از دهه 1370 شمسی مسئولین ومردم ما  به دلیل عدم آمادگی فکری و ساختاری به صورت منفعلانه با ابزارهای هجوم مدرنیسم برخورد کردند و یکی از این ابزارها پدیده طلاق است که کاملاً با مبانی مذهبی ، اخلاقی ، عرفی و سنتی کشورها در تضاد است.

در طی 2 سال تحقیق و پژوهش راجع به پدیده طلاق در شاهین شهر به چند عامل اصلی این مسئله پی بردم که بطور مختصر در ذیل آن به اشاره خواهد شد. امید است که با ارزیابی صاحبنظران و متخصصین این مسائل پخته تر شود .

یکی از دلایل احصاء شده طلاق در شاهین شهر بیکاری یا حداقل عدم وجود اطمینان شغلی و شغل پایدار است. فقر از عوامل خانمان سوز در جوامع بشری است . در اندیشه های دینی ما نیز بارها به مذمت فقر در جامعه و مختل کردن کارکردهای اجتماعی اشاره شده است. اساساً بیکاری از عوامل مهم ایجاد بزهکاری اجتماعی است به طوری که با مرتفع کردن آن خود به خود بعضی از مهمترین آسیبهای اجتماعی حل خواهد شد. در این بین تبعات عدم ثبات شغلی و نداشتن یک شغل پایدار نیز کمتر از بیکاری نخواهد بود عدم ثبات و تداوم شغلی علاوه بر ایجاد تبعات بیکاری، باعث ایجاد و نگرانی های روحی و روانی و ایجاد استرس در طول زندگی خواهد شد.

بنابر این به نظر می رسد که مسئولین شهرستان با اعمال تمهیدات لازم برای این موضوع از عواقب وحشتناک طلاق جلوگیری به عمل آورند.

عامل مهم دیگر گریبان­گیر پدیده طلاق در شاهین شهر اعتیاد است در حال حاضر موج اعتیاد از اعتیاد سنتی به اعتیاد مدرن تغییر مسیر داده است در اعتیاد سنتی مصرف مواد مخدر تاثیرات و تبعات منفی کمتری بر روح و جسم فرد داشت. فرد در عین حال با داشتن درصدی از اعتیاد به زندگی شخصی و اجتماعی خود ادامه می داد اما اعتیاد مدرن با حجم متنوع مواد مخدرش مساوی است با نابودی و فنا هم از نظر جسمی و هم از نظر خانوادگی و اجتماعی.درصد قابل توجهی از پرونده های طلاق مفتوح در مراجع قضایی شهرستان به دلیل اعتیاد به مواد مخدر است .

سومین پدیده طلاق عدم آگاهی راجع به نیازهای جسمی و جنسی یکدیگر است. عدم آگاهی نسل جوان از نیازهای جنسی و یا اختلالات جنسی در یکی از زوجهای جوان باعث عدم رضایت و تبعات منفی جسمی و روحی در خانواده شده و نهایتاً باعث ایجاد طلاق خواهد شد در این حوزه می طلبد که مسئولین با تلاش بیشتر در حوزه اطلاع رسانی و آگاهی سازی اقدامات جدی در این حوزه انجام دهند.

عامل چهارم احصاء شده طلاق در شاهین شهر عدم آگاهی و بصیرت افراد جهت ازدواج بوده است. این امر یکی از معضلات جهان مدرن است. وجود عشقهای خیابانی ، آشنایی از طریق فضای مجازی و بویژه شبکه های اجتماعی ، عدم صداقت اجتماعی و ریاکاری در نشان دادن قابلیتهای یکدیگر در زمان آشنایی و …. همگی از عوامل مهم عدم آگاهی در  ازدواج های مقطعی و زودگذر است. این امر در کنار غلیان احساسات و شور جوانی دست به دست هم داده و باعث خواهد شد یک زندگی به ورطه سقوط کشیده شود .

آخرین عاملی که در بررسیهای بنده به دست آمد پدیده ای به نام استفاده از شبکه های ماهواره ای است در طی چندین سال مطالعه و تحقیق و سخنرانی های متعدد در این رابطه به این نتیجه رسیدم که شبکه های تلویزیونی ماهواره ای با گسترش مباحثی مثل عشقهای مثلثی ، عدم پایبندی و تعهد به خانواده، تنوع طلبی ، زیست مدرن ، گسترش فرهنگ جوامع اروپایی در تلاش هستند تا مبانی و بنیان­های خانواده ایرانی که براساس مذهب و عرف و آداب و رسوم اصیل ایرانی بنیان نهاده شده را با چالش اساسی مواجه کنند در سالهای اخیر نقش و تاثیر فیلمها و برنامه های سرگرمی که از شبکه های تلویزیونی پخش شده بر سست کردن بنیان های خانواده بسیار چشمگیر شده است. بارها و بارها در گفتگو با زوجین که خواهان طلاق بودند از آنها شنیده ام که با ورود گیرنده  ماهواره ای رفتار و کردار افراد خانواده تحث تاثیر قرار گرفته است و یکی از تبعات آن انجام رفتارهای مدرن مثل ارتباط با افراد ثالث بوده که این امر نهایتاً منجر به طلاق شده است .

لذا اراده جدی مسئولین و مدیران باید بر آن تعلق گیرد که ضمن احصاء و بررسی دقیق و موشکافانه دلایل طلاق به بررسی و دلایلی واقعی و نه ذهنی طلاق پرداخته و با انجام تمهیدات لازم از این بلای خانمان سوز جلوگیری به عمل آورند.

دکتر علی قادری  محقق، پژوهشگر و مدرس دانشگاه صنعتی اصفهان

شاهین شهر: اردیبهشت ماه 93