یادداشت شفاهی محقق طب ایرانی اسلامی؛
توصیههای طب سنتی برای مقابله با سرماخوردگی
پاییز خیلی زود روی سرد خود را نشان داده و امسال سرمایی سخت تر از سرماهای زمستانی در این فصل کل کشور را فرا گرفته است. همین مهمان ناخواندهی پاییزی موجب شده خیلیها دچار بیماریهای فصلی، خصوصا سرماخوردگی شوند.
به گزارش شاهین پرس، پاییز بالاخره روی سرد خود را نشان داده و امسال سرمایی سخت تر از سرماهای زمستانی در این فصل کل کشور را فرا گرفته است. همین مهمان ناخواندهی پاییزی موجب شده خیلیها دچار بیماریهای فصلی، خصوصا سرماخوردگی شوند.
به همین بهانه حسین مرنجابی، محقق و احیاگر طب ایرانی اسلامی، در این یادداشت شفاهی راههایی را برای مقابله با این بیماری مطرح کرده است. عمل کردن به این دستورالعملها خصوصا برای اجتناب از درمانهای متکی به داروهای شیمیایی که ممکن است عوارض بسیاری به دنبال داشته باشد راهگشاست.
***
زکام و نزله
زکام و نزله دو بیماری نزدیک به هم هستند چون دلیل پیدایش هر دو یکی است یعنی در هر دو ریزش مایعات و رطوبات از مغز وجود دارد به عبارتی ریزش و فرود آمدن ضایعات و فضولات رطوبی از جلوی مغز به سمت پایین اگر به سوی منافذ بینی باشد، زکام و اگر به سمت حلق باشد، به آن نزله میگویند.
سختی نفس کشیدن دشوار، کلفت شدن صدا، خروج ترشحات و رطوبات از بینی برخلاف عادت طبیعی، کم شدن حس بویایی را علائم زکام و گرفتگی صدا، دشواری در صحبت کردن و ترشحات پشت حلق از جمله علائم نزله است.
عوامل ایجاد بیماری
زکام گاهی بر اثر عوامل خارجی مثل گرما ایجاد و باعث خارج شدن رطوبتهای مغز به سمت بینی و حلق میشود، گاهی نیز این بیماری بر اثر سرما به وجود میآید. اگر زکام بر اثر عوامل سرد ایجاد شود فرد دچار احساس سنگینی در سر میشود و آن چه از بینی و حلق خارج میشود غلیظ و سفید یا مایل به کبودی است.
امام رضا(ع) میفرمایند: «کسی که بخواهد از زکام در هنگام زمستان جلوگیری کند روزی سه لقمه عسل بخورد و از بوییدن گل نرگس کوتاهی نکند و سیاهدانه نیز چنین است و اگر کسی از زکام در هنگام تابستان بترسد هر روز باید خیار تازه بخورد و از نشستن در آفتاب خودداری کند.»
خاریدن و ماساژ سر، شانه کردن سر بهطوریکه به عمق پوست و پیاز مو برسد و مصرف سوپ برای جلوگیری از سرماخوردگی مکرر توصیه میشود. پخت سوپ مخصوصی حاوی رشته فرنگی (یک فنجان)، آب (۶ لیوان)، روغن کنجد (۲ قاشق)، شوید (نصف نعلبکی)، بال مرغ (۲ تا) با کمی پیاز و نمک و زردچوبه و یک لیمو امانی و مصرف آن دو بار در هر روز میتواند رژیم غذایی مناسبی برای فرد مبتلا باشد.
در مقابل فردی که دچار سرماخوردگی شده باید از مصرف گوشتهای غلیظ (مثل گوشت گاو و گوساله)، غذاهای تند، غلیظ، بسیار شور، بسیار ترش، چرب و سرخ کرده، لبنیات، روغن زیاد، نوشیدنیها و غذاهای مولد گاز مثل حبوبات، گردو، پنیر کهنه، سیر و پیاز خام، سبزیجات تند مثل شاهی، میوههای با طبیعت سرد و تر، پرتقال، نارنگی، سالاد و ماست و مخلفات به همراه غذا، آب یخ، قهوه و کاکائو، شیرینی که در قنادی تهیه میشود، غذاهای آماده و یا مانده و کارخانهای پرهیز کند. همچنین بیماران باید کمتر بخوابند مخصوصاً در روز و بعد از غذا نخوابند. باید هنگام خوابیدن بالش کوتاه و پست باشد و حتیالامکان نباید به پشت بخوابند. بهتر است پیشانی و صورت روی بالش باشد و سر رو به پایین تا ماده از راه بینی خارج شود و به سینه نریزد.
اگر تب دارید استحمام نکنید
اگر تب همراه با بیماری است، بیمار به حمام نرود و در زمان ابتلا به زکام باید از ورزش شدید و از نشستن در کنار آب جاری و در برابر باد پرهیز کرد. نوشیدن آب گرم در زمانی که حلق درگیر شده مفید است چون آن را نرم میکند. در زمان ابتلا به بیماری، حرکت دادن اندامهای تحتانی بدن (ورزش و نرمشی که باعث حرکت پایین تنه شود) بسیار مفید است و ماده را به سوی پایین میکشد. همچنین مالیدن پاها از زیر زانو با شدت و درد، بهترین و سودمندترین تدبیر است.
چرب کردن کف دستها و پاها با روغن حیوانی و نگه داشتن جلوی حرارت در هنگام ابتلا مفید است. همچنین پارچه کتان را حرارت بدهند و بر کف سر بگذارند. دست و پا را با روغنهای گرم مثل روغن بابونه، روغن مرزنجوش، روغن سداب و روغن سوسن چرب کنند، اما این روغنها نباید به بینی و سر برسد.
غذاهای مفید برای درمان سرماخوردگی
دم کرده پونه کوهی و آویشن شیرازی در فصل پاییز و زمستان بسیار مناسب است و خاصیت ضد عفونی دارد. این دمنوش را می توان با مقداری عسل مخلوط نموده و روزانه چند نوبت میل نمود. برای سرماخوردگیهای ساده در فصل سرد، کدو حلوایی یک درمان مناسب است که می تواند به صورت بخار پز به همراه کمی پودر نبات و دارچین مصرف شود.
از دیگر داروهای گیاهی برای درمان سرماخوردگی، جوشانده گیاهان اسطوخودوس، پونه، نعناع و آویشن است. برای تهیه جوشانده این گیاهان بهتر است میزان مساوی از هر گیاه را در ظرفی ریخته و دو لیوان آب به آن اضافه کنید. پس از جوشیدن آن را در چندین نوبت بنوشید.
جهت کنترل سرفههای خشک، می توان یک قاشق غذاخوری بهدانه را در یک لیوان آب خیساند تا حالت ژله ای پیدا کند و هر چند ساعت یک بار، یک قاشق غذاخوری از آن را میل کرد. بهتر است بیمار دانههای به را در دهان نگه دارد و لعاب آن را قورت دهد.
پیشگیری از سرماخوردگی
زنجبیل تازه از جمله گیاهان دارویی است که تاثیر فوق العاده ای در پیشگیری از ابتلا به سرماخوردگی در فصول سرد دارد. این گیاه خاصیت ضد باکتری و ضد ویروسی دارد و یکی از بهترین محرکها برای تقویت و افزایش توان سیستم ایمنی و دفاعی بدن محسوب می شود.
این گیاه را می توان به عنوان مواد اولیه برای تهیه غذا در وعدههای روزانه استفاده کرد و یا آن را به صورت دمنوش مصرف نمود. همچنین نوشیدن یک تا دو لیوان دم کرده دارچین در طول روز سیستم دفاعی بدن را نسبت به ابتلا به سرماخوردگی و زکام مقاوم و ایمن می کند.