به گزارش پایگاه خبری”شاهین نا”به نقل از صاحب نیوز/ دریک نگاه کلی به تاثیرات ماهواره وشبکه های ماهواره ای می توان به راحتی دریافت که در ابتدای امر این قدر به چشم نمی آید که ماهواره بیشتر از اینکه بر خانواده وعموم افراد جامعه تاثیر گذار باشد می تواند بر کودکان اثرات منفی داشته باشد در مطالب گذشته راجع به تغییر نگرش برافراد از طریق جذب والقا محتوای برنامه های ماهواره وسپس تثبیت شدن آن درطول مدت زمان اشاره شد.

این در حالی است که رکن اصلی جامعه پذیری، یادگیری و درونی کردن فرهنگ، ارزش و الگوها روندی پذیرفته شده در هر جامعه است، تولیدات رسانه های ماهواره ای بدون توجه فرهنگ، ارزش ها و آداب و رسوم خاص هر جامعه، کودکان و نوجوانان را تحت تأثیر قرار می دهد.

*قلب کودک همچون زمین خالی است؛ هر چه بکاریددرآن بروید

کودکان هنوز شخصیت وهویتشان شکل نگرفته وبسان خشت خام هستندهمچنین می توان به سخن مولای متقیان علی (ع) نیزدراین راستا اشاره کرد که در نامه ۳۱ نهج البلاغه می فرمایند:«قلب کودکان و نوجوانان همچون زمین خالی است که هرچه در آن بکارید می روید» باید گفت: در آموزه های دینی اسلام ، دوره ۷ سال اول زندگی انسان را دوره شکل گیری شخصیت او می داند که فرزندان این برهه از زمان را درخانه و در کنار خانواده و به خصوص مادر می گذراند.

شبکه های ماهواره به عنوان عوامل خارجی بر شکل گیری شخصیت فرزندان و هویت آنهاتاثیر غیر قابل انکاری دارند ایجاد این تثبیت و نگرش در وجودشان بسیار خطرناک تر است چرا که این تثبیت بسیار قوی تر از یک شخص بزرگ سال بوده وتغییر دادن این باور غلط شکل گرفته، بسیار سخت است کارشناسان می گویند: کودکان ۲۰ برابر بیش از بزرگسالان از ماهواره اثرپذیری دارند وقتی در یک خانواده تماشای برنامه‌هایی همچون فارسی وان جزء فرهنگ عادی خانواده می‌شود باید به این عارضه هم توجه کنیم که بیست برابر مادر، کودکش از آن اثر می‌پذیرد.

وبرای تغییر این تاثیرممارست زیادی لازم است. بسیار شنیده می شود که افرادی که ماهواره ندارند از کودکانشان می شنوند که فلان برنامه ویا فلان چیز در ماهواره تبلیغ می شود یا وجود دارد .این گفته ها دلیلی براین مدعا است ونشان دهنده زنگ خطری جدی می باشد.

*وجود برنامه های شاد ومتنوع علت اصلی جذب کودکان به برنامه های ماهواره ای

اما براستی علت تاثیر پذیری زیاد کودکان چیست؟ درپاسخ به این سوال می توان گفت:شاید یکی از مهمترین دلایل تعریف وتمجید دوستانش است که این برنامه ها توسط خود وخانواده شان پذیرفته شده ویا با دیدن تنها یک بار جاذبه این برنامه ها دراو کشش ایجاد کرده پس این کودک اگر در معرض برنامه های ماهواره ای هم که نباشد مترصد این است که جایی دیگر و یا دور از چشم والدینش که شاید مخالف این برنامه ها هستند به دنبال دیدن آنها باشد حال چگونه می توان گفت برنامه های ماهواره ای که اینچنین کودک را مجذوب خود می کند نمی تواند اثر محتوایی یا موضوعی برای کودک داشته باشد !کودک پس از دیدن این جاذبه ها که بسیار کارشناسانه ومطابق علوم روان شناسی کودک برای جذب هر چه بیشتر آنان در نظر گرفته شده بسیاری از ظواهر و ماجراها برایش عادی می‌شود و بعد نمی‌توان او را قانع کرد که این‌ها در اخلاقیات ما نیست واشتباه است اگر باور داشته باشیم که ذهن کودکانمان با چه سرعت و دقتی از عناصر موجود در محیط زندگی شان رنگ می گیرند، ممکن است به گونه ای دیگر به این موجودات لطیف و آنچه که به عنوان وسائل سرگرمی آنها معرفی شده اند، نگاه کنیم.

از طرفی یکی دیگر از دلایل جذب کودکان نمایش دادن برنامه های شاد،سرگرم کننده واز همه مهمتر غیر تکراری ومتنوع وجدید است.این در حالی است که در رسانه ملی هم شاهد برنامه های تولیدی منطبق برفرهنگ بومی ،تاریخی ومذهبی خود هستیم ولی با تعدادبسیار کم واز طرفی متاسفانه به علت تکرار بیش از حد وپشت سر هم وبا فاصله زمانی نزدیک زیبایی وجذابیت خودرا از دست می دهد ویک دلزدگی درکودک ایجاد می کند.

*کودکانی بزرگسال، بدون تکامل فکری

در بیشتر خانواده‌هایی که از ماهواره استفاده می‌کنند بچه‌ها آزادند تا هر‌آنچه را بزرگ‌ترها می‌بینند بدون هیچ محدودیتی مشاهده کنند. این سبب می‌شود تا حریم‌های خانوادگی بشکند و بچه‌ها با دیدن تصاویری که مناسب سن و سالشان نیست بدون آن که مراحل تکامل فکری را کم‌کم طی کنند، به کودکانی بزرگسال تبدیل شوند. محتوای فیلم ها می تواند تماشاگر را در حالتی مثل خواب مصنوعی قرار دهد. به طوری که اگر حوادث نمایش داده شده در فیلم، در محیط واقعی روی دهد، واکنش های خفیف تری را برمی انگیزد، یا شاید چنان عکس العمل هایی به همراه نداشته باشد. البته این تأثیرات روی تمام افراد یکسان نیست.

موقعیت و مشخصات تماشاگر هنگام تماشای فیلم از یک سو، و جنبه فنی و مضمون فیلم عوامل دو گانه ای هستند که باید در توجیه و نوع تأثیر پذیری تماشاگر در نظر داشت. به هر حال فیلم بیشترین تأثیر را روی گروه کودک و نوجوان و افراد کم دانش می گذارد.

*همانند سازی کودک با شخصیت های ماهواره ای

با توجه به زندگی پر مشغله امروزی وسبک غلط زندگی که پر از انتظار،تجمل وعدم رضایت وقناعت است بیشتر وقت‌ها پدر ومادر در خانه نیستند ویا حضور دارند ولی به کار خود مشغولند. دراثر این احساس تنهایی کودک چاره‌ای جز همانندسازی با گروه دوستان، همسالان و شخصیت‌های سینمایی و تلویزیونی ندارد.

شدت تأثیر فیلم ها از آن جهت است که برای کودک، فیلم چیزی جز واقعیت نیست. به عبارتی کودک برای فیلم ها جنبه تصوری و خیالی قایل نیست. از نظر او آنچه که می بیند جزئی از زندگی واقعی است. خصوصاً هنگامی که محتوای فیلم برای کودک جذاب و دارای کشش باشد، مثل فیلم هایی که پر است از حرکات دفاعی یا ورزش های رزمی برای پسران! اینجاست که کودک غرق تماشای فیلم می شود و آنچنان در فضای کودکان و حتی نوع لباس بازیگر متمرکز می شد که وجود خود را از یاد می برد و همراه و هم پای هنرپیشه ایفای نقش می کند. شخصیت بازیگر را می پذیرد و چنان در قالب نقش هنرپیشه فرو می رود که انگا رهر اتفاقی برای هنرپیشه می افتد برای خود او روی داده است. بدین سبب همراه با بازیگر شاد می شود، غمگین می شود، مضطرب و پریشان در حوادث می ماند.

خلاصه این که کودک در ذهن خود و گاه در عمل، فیلم را بازی می کند. و مسلم است که با جذاب تر شدن محتوا، عمق تأثیر فیلم بر افراد شدت می گیرد. نمونه عملی این تاثیر پذیری را می توان درنوع وچگونگی دعواهای کودکان در مدرسه پسران ویا علاقه مندی به لباس ها ومواد آرایشی درکودکان دخترکه هیچ هم خوانی با سن آنها ودنیای کودکیشان ندارد مشاهده کرد.درادامه به راهکارهایی درزمینه مقابله با آسیب های شبکه های ماهواره ای برکودکان اشاره می شود.

*ایجاد برنامه های جایگزین کودک برای برنامه های ماهواره ای

علی زارعان، کارشناس ارشد رسانه در گفتگو با خبرگزاری مهر در مورد روشهای مقابله با آسیبهای شبکه های ماهواره ای گفت: «وقتی موضوعی منع می شود، باید به سرعت برای آن جایگرین مشخص کنیم. منع منطقی تماشای برنامه های ماهواره ای باید با تشویق به تماشای برنامه هایی با کیفیت همراه باشد.»همان طور که در بالا گفته شد تا وقتی برنامه هایی با کیفیت پایین تر وموضوعات غیر جذاب وغیرکارشناسانه وعدم تطابق با سن کودک برای کودک در نظر گرفته شود او به دنبال چیزی می رود که نیاز های کودکیش را برطرف کند که همان شادی ونشاط است ومتاسفانه از درک محتوای بد وغلطی که به او داده می شود ناتوان بوده وتنها تاثیر می پذیرد.

*والدین بایدبرعدم توانایی تعیین تکلیف برای فرزندانشان فائق آیند

یکی از مهمترین عوامل دیدن برنامه های ماهواره ای توسط کودکان این است که بعضی از والدین متاسفانه نمی توانند برای کودکان خود تعیین تکلیف کنند ووقتی به کودکشان امر ونهی می کننداین کار تاثیر زیادی به علت تربیت غلط قبلی ندارد وتهدید، تنبیه وحتی تشویق هم کار ساز نبوده وکودک فقط چیزی را می بیند که خودش می خواهد وچیزی را می شنود که خودش می خواهد.

همین شروع شکل گیری بسیاری از باور های غلط دراوست این در حالی است که در بسیاری از فیلم های غربی می بینیم علی رغم بسیاری از فرهنگ ها وتربیت های نابه جا وقتی به کودک می گویند به علت انجام این کار مثلا از شام ویا این کار دلخواه محروم هستی سریع کودک می پذیرد وحتی خودرا برای تنبیه بدنی نیز آماده می کند قصد ما از این سخن تایید تنبیه بدنی نیست ولی چرانباید بسیاری از والدین ما بتوانند حرف وتکلیفشان را در مورد کودک اجرایی کنند وچرا کودکشان پذیرش صحبت آنها را ندارد.درصورتی که طبق بیشتر تعالیم دینی ما واحادیث ائمه معصوم نکات زیادی راجع به تربیت کودک دیده می شودکه با تاسی از آن دستورات می توان در تعیین تکلیف برای کودکان وضمانت اجرایی صحبت والدین برای کودکان قدم های مفیدی برداشت.

*حمایت ازآثار کودک و نوجوان یک اصل است
از جمله موارد مهمی که باید به آن اشاره کردحمایت ازآثار کودک و نوجوان به عنوان یک اصل است .که این اصل در تمام دنیا وجود دارد. لوح های فشرده کودکان و بازی های کامپیوتری مخصوص این رده سنی در بیشتر کشورها از مالیات معاف هستند یابه صورت نیم بها فروخته می شوند. رعایت این اصل مهم می تواند باعث ساخته شدن ونمایش بسیاری از کارهای تولید نشده کودک بیانجامد که جای خالیشان در برنامه های کودک احساس می شود.