پناهگاه حيات وحـش موته زیستگاه ویژه آهوان ایرانی

به گزارش پایگاه خبری“شاهین نا“ منطقه حفاظت شده موته با 205 هزار هکتارمساحت در اطراف روستای موته از توابع شهرستان شاهین شهر و میمه می باشد. این منطقه حفاظت شده بین دو استان اصفهان و مرکزی در مرکز ایران واقع شده است.

پوشش گیاهی موته منحصر به فرد و زیستگاهی مناسب برای آهوها و تکثیر آنها می باشد که به همین جهت یکی از پرارزش ترین مناطق حفاظت شده کشور است.این منطقه به دو قسمت مختلف جلگه ای و همواریها تقسیم می شود که همواریها محل زیست آهوان و بخش کوهستانی محل زیست قوچ و میش و کل و بز می باشد.

منطقه حفاظت شده موته با ویژگیهای طبیعی وغنای گیاهی و جانوری خاص خود در میان مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان مهمترین زیستگاه آهو به شمار می رود.

478 گونه گیاهی در پناهگاه حیات وحش موته اصفهان وجود دارد.

پناهگاه حیات وحش موته زیستگاه انواع گیاهان بوته ای و درختچه ای به ویژه درمنه، گون، خارشتر، بادام کوهی، پسته کوهی و انجیروحشی است و در مجموع 478 گونه گیاهی متعلق به 240 جنس و 53 خانواده در این منطقه شناسایی شده است.

همچنین در این منطقه 25 گونه پستاندار، 88 گونه پرنده، 25 گونه خزنده و یک گونه دو زیست در پناهگاه حیات وحش موته شناسایی و ثبت شده است.آهوی ایرانی شاخص جانوری در دشت موته است.

قوچ و میش، کل و بز،پلنگ،گربه وحشی، کفتار، گرگ، شغال، روباه، گراز، انواع جوندگان، انواع خزندگان، انواع پرندگان ازجمله کبک،تیهو، کوکرشکم سیاه، انواع چکچک، انواع چکاوک، شاهین، بالابان، دلیجه و کرکس از گونه های جانوری دیگر در این منطقه است.

پناهگاه حیات وحش موته با مساحت 205 هزارهکتار در شمال غربی استان، از وسیع ترین مناطق چهارگانه اصفهان در میان شهرستان های شاهین شهر و میمه، محلات و گلپایگان قراردارد.

بر اساس ماده 3 قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست عرصه های طبیعی با عنوان پارک های ملی، آثار طبیعی ملی، پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده با عنوان مناطق چهار گانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست کشور قرار دارد که هر گونه دخل و تصرف در اراضی مشمول این مناطق، تابع مقررات ویژه ای بوده و سازمان حفاظت محیط زیست قائم مقام کلیه سازمان ها و وزارتخانه های دیگر است، تعیین مناطق چهارگانه و تصویب حدود این مناطق از وظایف و اختیارات شورای عالی حفاظت محیط زیست است

همانگونه که ذکر شد محدوده پناهگاه حيات و حش موته از دو بخش دشتي و كوهستاني تشكيل شده كه بلندترين ارتفاع آن از سطح دريا در حدود 3000 متر و حداقل ارتفاع در اين منطقه 1900 متر مي‌باشد. ارتفاعات موته شامل دو رشته كوه است و فاصله بين اين دو رشته كوهها را دشتهاي جلگه‌اي و شوره‌زار تشكيل مي‌دهد.

حيات وحش جانوري

اين منطقه بهترين زيستگاه آهو در ايران است كه براي رشد، تكثير و جلوگيري از انقراض آهوها اختصاص يافته‌ است. شرايط مساعد زيستي براي اين گونه پستاندار در دشتها و شوره‌زارهاي منطقه توأم با حفاظت، ادامه زندگي را براي اين حيوان زيبا هموار ساخته و به عنوان گونه جانوري شاخص منطقه از آن ياد مي‌شود. وجود تپه ماهورها، تل‌ها و دشتهاي كوهستاني در موته امكان زندگي را براي گونه قوچ و ميش و صخره‌ها و ارتفاعات صعب العبور، زيستگاه خوبي را براي ادامه حيات كل و بز پديد آورده است.

انواع زيادي از گونه‌هاي پرندگان بومي و غير بومي نيز در اين منطقه وجود دارد از قبيل: كبك، تيهو، بلدرچين، هوبره و همچنين از خانواده‌هاي سار، كلاغ، سسك، دم جنبانك، عقاب، جغد، زنبورخوار، سهره و سارگپه نيز گونه‌هايي وجود دارد. در زمان مهاجرت، پرندگان مهاجر بسياري در اين منطقه خصوصاً اطراف رودخانه شور و گزستانها توقف نموده و در اين منطقه استراحت كوتاهي مي‌كنند.

از خزندگان و خانواده مارمولك‌ها مي‌توان خانواده‌هاي جكو، آگاما و لاسرتا را نام برد. از مارهاي سمي به مار جعفري، افعي، مار شاخ‌دار، از مارهاي نيمه سمي به تيرمار، افعي پلنگي، يله مار و از مارهاي غير سمي به تــوله مـار، مار قيطاني، مارگرگي و كورمار مي‌توان اشاره كرد.

پوشش گياهي

بر اساس اطلاعات موجود در منطقه موته تا كنون بيش از 300 گونه گياهي مرتعي كه ارزش علوفه‌اي، دارويي و صنعتي دارند شناسايي شده است. از نظر تيپ گياهي قسمت اعظم پناهگاه حيات وحش موته مخصوصاً صافيها، تپه ماهورها و مناطق جلگه‌اي را جامعه درمنه و گون تشكيل مي‌دهد كه در فضاي بين آنها گياهان شور پسند و همچنين گياهان خوش خوراك و ديگر نيز رويش دارند.

از درختان و درختچه‌هاي اين منطقه مي‌توان بادامك، بنه، تنگرس، قيچ، گز و انجير را نام‌برد و از بوته‌هاي شاخص مي‌توان به درمنه، جاز، انواع گون‌ها، فرفيون، كلاه ميرحسن و ريش بز اشاره كرد.

پوشش گياهي اين  منطقه از نوع ايران و توراني است كه با روش زهري جزء بخش ايران مركزي و با روش دكتر جوانشير جزو ايران و توران دشتي محسوب مي‌شود. مطالعه و شناسايي گونه هاي جمع آوري شده از منطقه منجر به شناسايي 478 گونه گياهي از منطقه شده است.
به طور كلي پوشش گياهي منطقه از نوع بوته زار بوده و از پوشش تك اشكوبي تشكيل مي‌گردد . گونه غالب آن درمنه است كه در دشتها Artemisia  sieberiy و در ارتفاعات A. aucherii مشاهده مي‌گردد.

گونه هاي شاخص گياهي 
دشتها :Artemisia ,Anabasis
كوهپايه ها و ارتفاعات : Acantholimon
مسيل ها :Pteropyrum
صخره اي : Amygdalus
زيستگاههاي آسيب ديده : Carex,Noaea,Euphorbia,Scariola
مشكلات و تعارضهاي موجود

ـ وجود معادن در منطقه و تخريب‌هاي ناشي از فعاليت آنها.

ـ وجود جاده‌هاي اصلي بين شهري (جاده گلپايگان و جاده اصفهان ـ تهران) و جاده‌هاي روستايي در منطقه كه موجب تردد وسايل نقليه و اثرات منفي در آرامش وحوش مي‌شود.

ـ تعليف غير مجاز دامها و واگذاري قسمتي از عرصه‌هاي طبيعي منطقه و تبديل آن به اراضي كشاورزي از طريق هيئت واگذاري زمين و تحميل آنها به منطقه.

ـ شكار غير مجاز

وضعيت عمومي و اقتصادي 
به دلیل گستردگی مساحت پناهگاه حیات وحش موته و مجاورت آن با جاده های اصلی اصفهان گلپایگان، دلیجان – اراک، اصفهان – تهران رونق اقتصادی فوق لعاده ای به خصوص در مرزهای جنوبی ، شرقی و شمالی مشاهده میشود. فعالیتهای عمده اقتصادی وابسته به صنایع کشاورزی، معادن سنگ و صنایع وابسته میباشد.
وجه تسميه  پناهگاه حيات وحش موته بدليل قرار گيري روستاي موته در مركز آن مي‌باشد. علاوه بر آن چندين روستا و شهر نيز در درون و حاشيه اين منطقه واقع شده‌اند كه عبارتند از:
الف _روستاهاي رباط ترك و هستيجان در شمال شرقي منطقه و در كنار بزرگراه اصفهان _ تهران
ب _ روستاي آتش كوه در شمال منطقه
ج_ روستاهاي گل چشمه و يكه چاه در شمال غربي منطقه
د_ روستاهاي لايبيد، حسن رباط و لوشاب در مرز جنوبي منطقه
هـ _ شهر نيم ور در مرز شمالي منطقه
و_ شهر ورزنه در مرز غرب منطقه