تب؛ شایع‌ترین دلیل تشنج در کودکان

به گزارش پایگاه خبری“شاهین نا“ فرزند، عزیزترین فرد زندگی برای والدین است که کوچک ترین آسیب و بیماری اش تبدیل به بزرگ ترین دغدغه زندگی آنها می شود. بنابراین والدین به خصوص والدین جوان باید در مورد انواع و اقسام بیماری ها و مشکلاتی که ممکن است کودک دلبندشان را گرفتار کند، آگاهی داشته باشند تا بتوانند به درستی و بدون دستپاچگی، کودک خود را از چنگ بیماری و گرفتاری رها کنند.

 یکی از بیماری هایی که هر کودک ممکن است درگیر آن شود، تشنج می باشد. بیماری ای که بسیاری از والدین، هیچ پیش فرضی درباره آن ندارند و حتی در صورت بروز علائم این بیماری متوجه نمی شود.

تشنج، تغییر ناگهانی فعالیت حرکتی در فرد است که ناشی از اختلال در فعالیت الکتریکی مغزی است و در کودکان شیوع دارد. یکی از شایع ترین انواع تشنج در کودکان تشنج ناشی از تب است. اما گاهی بعلت یک بیماری خطرناک مانند مننژیت (التهاب و عفونت پرده مغزی) ایجاد می شود. تشنج ناشی از تب معمولا در کودکان یک تا پنج سال رخ می دهد و در برخی خانواده ها بسیار شایع تر است که بعلت استعداد ژنتیک ایجاد می شود.

بعد از دوران نوزادی که در واقع بعد از شش ماه اول زندگی محسوب می شود، عوامل مختلفی مانند اختلالات کلسیم، منیزیم، سدیم یا صدماتی که به سیستم عصبی وارد می شود در بروز تشنج تأثیرگذار هستند اما مهم ترین تشنجی که ممکن است در کودکان، بین شش ماه تا شش سالگی رخ دهد، تشنج ناشی از تب است. که مدت زمان آن کمتر از 15 دقیقه می باشد. معمولا 50 درصد کودکانی که به تشنج ناشی از تب دچار می شوند، فقط یک بار تشنج می کنند و تشنج دیگر در آنها رخ نمی دهد.

 برای اطمینان از اینکه تشنج دوباره بروز پیدا می کند یا خیر؛ باید بررسی های لازم توسط پزشک متخصص انجام شود. ابتدا از کودک نوار مغزی گرفته می شود، اگر نوار مغزی سالم بود داروی دراز مدتی تجویز نمی شود و به والدین آگاهی داده می شود که اگر کودک دچار تب شد به وی قرص دیازپام داده شود.

 البته مصرف این قرص حتما باید با تجوزی پزشک باشد و دوز آن نیز بر اساس وزن کودک تنظیم می شود. اما اگر کودکی بیش از یک بار تشنج کند به این مفهوم است که علت تشنج تب نیست و نوع پیچیده تری از تشنج است که نیازمند بررسی و پی گیری های جدی تر است. این دسته از کودکان باید بین سته تا چهار سال تحت درمان باشند و معلمولا 85 درصد آنها بعد از گذراندن دوره درمانی دیگر دچار تسنج نمی شوند. 15 درصد باقی مانده نیز نیاز به درمان دراز مدت دارند که ا گر  بهبود پیدا نکنند، دچار صرع می شوند و این مشکل تا آخر عمر همراه آنها خواهد ماند.

نوعی از تشنج در نوزادان زیر شش ماه رخ می دهد، این نوع تشنج با انواع حرکات غیرطبیعی مانند حرکات غیرطبیعی در چشم نوزاد، پرش اندام های مختلف بدن و اختلال ریتم تنفسی همراه است. بروز حرکات غیر طبیعی دهان از علائم دیگر این تشنج است. برای مثال: حرکت دهان به صورتی است که به نظر می رسد، نوزاد در حال خوردن چیزی است. بی قراری های غیر معمول نشانه دیگر تشنج در نوزادان است. منظور از بی قراری های غیر معقول این است که کودک با وجود آنکه گرسنه نیست، خواب کافی داشته و جایش مناسب و تمیز است اما باز هم بی قراری می کند.

شایان توجه اینکه تشنج در دوران نوزادی مخاطره آمیز است، زیرا مغز نوزاد در حال رشد است و بروز تشنج ممکن است به سیستم عصبی نوزاد آسیب برساند. بنابراین اگر تشنج در نوزادی رخ داد باید حتما تحت معاینه پزشک متخصص قرار بگیرد. مهمترین و مؤثرترین کاری که والدین جواب می توانند هنگام تشنج کودک انجام می دهند، حفظش خونسردی و آرامش است.

والدین باید بدون هیچ استرسی کنار فرزند خود بمانند و شرایط را کنترل کنند.از جمله این توصیه های عبارتند از:

• هنگامی که کودک دچار تشنج می شود، وی را در حالت دمر یا به پهلو  قرار بدهند تا اگر کودک استفراغ کرد، محتویات معده اش پایین آورده شود.
• اگر کودک تب دارد باید سعی شود تب کودک از راه های مختلف مانند پاشویه کردن و مرطوب کردن قسمت های داغ بدن کودک و … پایین آورده شود.
• اگر کودک سابقه تشنج دارد و دارو مصرف می کند، می توانند با تجویز پزشک هنگامی که کودک دچار تشنج می شود داروها را به صورت شیاف و از طریق معقد به کودک تزریق کنند و پس از اتمام تشنج به مراکز درمانی مراجعه کنند.
• اما علائم تشنج در کودکان چیست؟

1.  کودک دچار اختلال هوشیاری می شود، یعنی اطرافیان را نمی شناسد، متوجه زمان و مکان نمی شود. به صدا زدن اطرافیان پاسخ نمی دهد یا بیهوش روی زمین می افتد.
2. حرکاتی غیراداری در اعضای بدن کودک ظاهر می شود. این حرکات ممکن است قسمتی از بدن یا همه اعضا را درگیر کند. برای مثال ممکن است کودک به شدت دست یا پا بزند، روی زمین بیفتد، سر و چشم های کودک به یک طرف بچرخد یا اینکه فقط یک دست یا یک پای کودک دچار حرکات تکان دهنده شدید شود. معمولا این حملات کمتر از 10 دقیقه طول می کشد.
3. ممکن است کودک در زمان حمله کنترل ادار خود را از دست بدهند.
4. گاهی کودک به صورت ناگهانی رفتاری غیر عادی نشان می دهد. مثلا بدون آنکه متوجه اطراف باشد، شروع به دویدن می کند.
5. ممکن است کودک برای چند لحظه به نقطه ای خیره شود و در این مدت متوجه اطراف نباشد.

منابع:

آنچه باید در مورد تشنج کودک بدانید.نشریه بهداشت زنان سال 1393

تشنج در کودکان، نشریه سلامت سال 1390